چکيده
استفاده از كودهاي شيميايي در كشاورزي، جذب سنتي فاضلاب شهري و صنعتي در خاك، وجود فضولات حيواني در طبيعت سبب آلودگي نيتراتي منابع آب مخصوصا آبهاي زيرزميني شده است. مصرف آبهاي آلوده به نيترات آثار زيانباري مانند بيماري سندروم كودك آبي، ايجاد فشار خون، كارايي نامناسب تيروئيد، سرطان، سقط جنين و ... را در پي دارد. از اين رو حذف نيترات از آب بسيار حائز اهميت ميباشد. به جز روشهاي بيولوژيكي، روشهاي فيزيكي و شيميايي مختلفي از جمله تبادل يوني، الكترودياليز، انعقاد و جذب سطحي براي تصفيه نيترات وجود دارد كه تبادل يوني با توجه به كارايي بالا، ساده و ارزان بودن، بيشتر مورد توجه قرار گرفته است. تبادل يوني يك واكنش دوطرفه برگشتپذير است كه يونهاي موجود در محلول،با يونهاي داراي بار الكتريكي مشابه موجود در رزين مبادله ميشوند. در اين روش با عبور آب حاوي نيترات از بستر حاوي رزين آنيوني يا رزين مخصوص حذف نيترات، يون هاي نيترات با كلرايد تعويض ميشوند تا ظرفيت رزين پر شود. براي احياي مجدد رزين كافيست آن را با محلول آب نمك شستوشو دهيم. در روش انعقاد الكتريكي كه از اقتصاديترين روشهاست، از فلزاتي مثل آهن و آلومينيوم به عنوان الكترود استفاده ميشود. اين فلزات در اثر عبور جريان الكتريكي و قرار گرفتن داخل آب، هيدروليز شده ويونهايي با بار مثبت توليد ميكنند. در ادامه ذرات كلوييدي و حتي يونهاي با بار منفي نظير نيترات را جذب كرده و با خنثي سازي بار آنها، توده هايي ايجاد ميشود كه به واسطه وزنشان به آساني قابل حذف ميباشند. در انعقاد شيميايي، مواد منعقدكننده شيميايي با پايه آهن يا آلومينيوم به آب تزريق ميشوند و حذف نيترات به واسطه عمل انعقاد و لخته سازي صورت ميگيرد.الكترودياليز نيز يك فرايند جداسازي غشايي است كه اختلاف پتانسيل الكتريكي اعمال شده ميان دو غشا نيمه تراوا كاتدي و آنيوني باعث انتقال يونها به خارج از محيط آبي ميشود. در حين فرايند مهاجرت، يون نيترات از غشاهاي تبادل آنيوني مخصوص نيترات گذر كرده اما توسط غشاهاي تبادل كاتيوني بازگردانده ميشود؛ در نتيجه سبب به دام افتادن نيترات در جريان پساب ميشود. بازده اين روش نسبت به ساير روشها كمتر است. يكي ديگر از روشهاي حذف نيترات فرايند جذب سطحي است كه با انتقال جرم از فاز مايع به فاز جامد، ماده جذب شونده روي سطح جاذب ميچسبد. كربن فعال، زئوليت، كيتوسان و ... به عنوان جاذب كاربرد دارند كه كارايي حذف هريك متفاوت است. در اين سمينار سعي داريم با بررسي هر يك از روشهاي فوق و بيان مزايا و معايب آنها، بهترين راهكار را براي حذف نيترات ارائه دهيم.
