چکيده
به منظورمكان يابي و گشودن تسهيلات جديد، عوامل بسياري را بايد در نظر گرفت.يكي از مهمترين عوامل، وجود/عدم وجود رقبا در بازار مي باشد كه همان كالا يا خدمت را ارائه مي كنند. هنگامي كه هيج رقيبي در بازار وجود نداشته باشد، تسهيلي كه قرار است مكان يابي شود بازار را بصورت انحصاري در دست دارد. بخش وسيعي از تئوري مكان يابي (علم مكان يابي) در پژوهش عملياتي، مدل كردن يك مسئله مكان يابي تحت فرضيه ي انحصار مي باشد. در اين فرضيه تسهيلاتي كه قرار است مكان يابي شوند، يك كالا يا خدمت واحد را عرضه مي كنند و مالك تسهيلات به عنوان تنها بازيگر آن قسمت از بازاري كه در مدل در نظر گرفته شده است ايفاي نقش مي كند. در عمل و در شرايط واقعي، به ندرت پيش مي آيد كه اين فرضيه صحيح باشد و اين مدل ها كاربرد داشته باشد. چرا كه در عمل كمتر پيش مي آيد تا در يك بازار، فردي يا شركتي يا خرده فروشي به عنوان تنها بازيگر آن بازار، ايفاي نقش كند و مدل ها نيازمند دخالت دادن "رقابت" ميان بازيگران مختلف مي باشند. اين فرضيه مدت بسياري است كه توسط اقتصاد دانان مورد مطالعه قرار گرفته است.
يك مدل مكان يابي، زماني رقابتي ناميده مي شود كه در آن به وضوح اين حقيقت وجود داشته باشد كه در آن بازار،تسهيلات ديگري از قبل وجود داشته اند يا در آينده اي نزديك وارد بازار خواهند شد و تسهيل (تسهيلات جديد) براي كسب سهم بازار خود بايد با ان تسهيلات (تسهيلات قديمي) رقابت كنند. سادگي ظاهري اين ميان، بسياري از خصوصيات واضح و ضمني را كه براي مدل كردن دقيق اين نوع از مسائل مكان يابي نياز است، مخفي مي كند.
بعد از بررسي هاي انجام صورت گرفته در ادبيات موضوع، مشاهده شد كه مسئله ي مكان يابي رقابتي بسيار كاربردي است و در همه ي حوزه هايي كه در پيرامون واقعي انجام مي گيرد و در واقعيت ما شاهد انجام آن هستيم در اين مسائل مدل شده است و روش هاي علمي و كاربردي براي اين مسائل ارائه شده است. در اين مسائل سعي شده است فرض هايي جهت واقعي تر كردن بيشتر مدل ها ارائه شود. در اين مسائل، ابتدا فرض شده بود كه تنها عامل جذابيت يك تسهيل براي مشتريان، مسافت مشتري تا يك تسهيل است و بعدها، كيفيت تسهيلات نيز جزء عوامل جذب كننده براي يك تسهيل اضافه گرديد و فرض هاي ديگري كه سعي به واقعي تر كردن بيشتر موضوع داشت به مرور زمان، دانشمندان اضافه كردند.
