چکيده
صاعقه همواره يكي از دلايل اصلي قطعي هاي شبكه قدرت بوده و هست كه ضمن كاهش قابليت اطمينان شبكه، تلفات اقتصادي زيادي را به بار مي آورد. برخورد صاعقه چه به صورت مستقيم و چه غير مستقيم، مي تواند منجر به خسارت و خرابي تجهيزات سيستم قدرت گردد. طولاني بودن خطوط انتقال فشارقوي باعث خواهد شد كه خط در مسير خود با اقليم هاي گوناگون آب و هوايي و ارتفاعات مختلف مواجه شود. خط انتقال جاذب صاعقه است و معمولا مورد اصابت صاعقه قرار مي گيرد. در حقيقت طول زياد اين خطوط، آسيب پذيري آن ها را افزايش مي دهد. با فرض عملكرد صحيح سيم هاي محفاظ و جذب صاعقه توسط آن ها، اضافه ولتاژ صاعقه مي تواند از طريق جرقه برگشتي به خط منتقل شود. در خطوط انتقال، وقتي كه دكل يا سيم گارد توسط صاعقه مورد اصابت قرار گيرد، به واسطه عبور جريان صاعقه، يك اختلاف پتانسيلي بين دكل و هادي هاي فازها به وجود مي آيد كه اگر اين اختلاف پتانسيل به ميزان كافي بزرگ باشد، جرقه اي از دكل به هادي فاز برقرار مي گردد كه به اين پديده اصطلاحا جرقه برگشتي گفته مي شود. اين موضوع ضمن اين كه همچون يك خطاي قدرت مي تواند باعث خروج خط شود، آسيب هاي جدي را به تجهيزات خط و پست ها وارد مي نمايد. بنابراين مطالعه دقيق اين پديده و راهكار هاي كاهش وقوع پديده جرقه برگشتي الزامي است. راه كار هايي براي كاهش نرخ وقوع جرقه برگشتي و بهبود عملكرد خطوط انتقال هوايي در برابر صاعقه، ارائه شده كه از جمله آن مي توان به كاهش مقاومت پاي دكل، استفاده از برقگير خط و همچنين روش هاي غيرمتعارفي چون استفاده از سيم هاي زمين زير فاز و متصل نمودن آنها به دكل مجاور، كانترپوز كردن زمين دكل ها و استفاده از سيم هاي نگهدار كه به سيم هاي روي خاك با مقاومت مخصوص بالا متصل شده و در انتها به الكترودهاي زمين دفن شده منتهي شده است، اشاره نمود.
