10278

10278

كاربرد تكنيك‌هاي تصميم‌گيري چندمعياره در ارزيابي اقتصادي پروژه‌هاي راهسازي مطالعه موردي:پروژه احداث باند دوم محور ميانه – تيكمه‌داش

كارشناسي ارشد

صنايع - مديريت اجرايي

خرداد ماه 1390

خرداد ماه 1390

دكتر سيامك نوري

راه و ترابري به عنوان يكي از زيربخش‌هاي اساسي كشور، سهم قابل ملاحظه‌اي از منابع مالي را به خود اختصاص مي‌دهد. پروژه‌هاي راه و ترابري، از گونه‌هاي متنوعي برخوردار مي‌باشند. در اين ميان راه‌هاي اصلي نقش شريان‌هاي حياتي در كشور را داشته و منجر به رشد و توسعه اقتصادي در مناطق مختلف كشور‌ مي‌شوند. در حال حاضر سنجش كارآيي پروژه‌هاي راه‌هاي اصلي به كمك ضوابط و معيارهاي اقتصادي صورت مي‌پذيرد به طوري‌كه به منظور انجام ارزيابي اقتصادي بر روي اين پروژه‌ها، از روش تحليل هزينه – فايده استفاده مي‌گردد. اين تكنيك‌ تنها معيارهاي كمي و اهداف اقتصادي را در تصميم‌گيري ملاك عمل قرار داده و از معيارهاي كيفي چشم‌پوشي مي‌كند. ولي تنها اهداف اقتصادي نمي‌تواند در تصميم‌گيري بر اجراي پروژه‌هاي را‌ه‌ اصلي تاثيرگذار باشد؛ از اين‌رو استفاده از اين تحليل به تنهايي ناكارآمد مي‌باشد. تكنيك‌هاي تصميم‌گيري چند معياره از جمله ابزارهايي هستند كه علاوه بر درنظر گرفتن معيارهاي كمي، معيارهاي كيفي را نيز در تصميم‌گيري‌ها لحاظ مي‌نمايند. در تحقيق حاضر به منظور افزايش كارايي، از روش AHP در ارزيابي اقتصادي پروژه‌هاي راه اصلي استفاده شده است. يكي از جامع‌ترين روش‌ها جهت يافتن معيارهاي مؤثر در تصميم‌گيري‌ها به روش AHP، استفاده از نظرات خبرگان مي‌باشد. اين تحقيق سعي بر آن دارد تا با استفاده از ابزار مصاحبه، معيارها و زيرمعيارهاي مؤثر در ارزيابي اقتصادي پروژه‌هاي راه اصلي را شناسايي نمايد. از آنجايي كه اهميت عوامل مؤثر در اين زمينه با يكديگر برابر نمي‌باشد، از اين‌رو با استفاده از ابزار پرسشنامه، وزن نسبي هر يك از معيارها و زيرمعيارهاي شناسايي شده، محاسبه شده است. در نهايت نيز به كمك نرم‌افزار Expert Choice الگوي تلفيقي واحدي ارائه شده تا با استفاده از اين الگو، بهترين گزينه از ميان گزينه‌هاي پيشنهادي يك پروژه راه اصلي انتخاب شود. به منظور تجزيه و تحليل نتايج الگوي پيشنهادي، از مطالعه موردي احداث باند دوم محور ميانه – تيكمه‌داش استفاده شده است. نتايج به دست آمده از اين مطالعه موردي مورد تحليل حساسيت قرار گرفته است. با توجه به نتايج تجزيه و تحليل تحقيق حاضر، در ارزيابي اقتصادي پروژه‌هاي راه اصلي علاوه بر معيارهاي كمي چون هزينه، معيارهاي كيفي نيز بايد لحاظ گردند. بعلاوه نتايج اين تحقيق نشان مي‌دهد كه معيارهاي اجتماعي با وزن 26/0، معيارهاي اقتصادي با وزن 24/0، معيارهاي زيست محيطي با وزن 22/0، معيارهاي حمل و نقلي با وزن 19/0 و معيارهاي استراتژيكي با وزن 09/0 به ترتيب از مهمترين معيارهايي هستند كه در ارزيابي اقتصادي پروژه‌هاي راه اصلي مؤثر و دخيل مي‌باشند. واژگان كليدي: ارزيابي اقتصادي، تحليل هزينه – فايده، روش AHP.