10437

10437

طرح مرمت و احياي حمام نخست و سامان دهي مركز محله ويجويه (راسته كوچه) تبريز

كارشناسي ارشد

معماري - مرمت و احياي بناها و بافت هاي تاريخي

دي ماه 1390

دي ماه 1390

دكتر اصغر محمد مرادي - دكتر فاطمه مهديزاده سراج

مهندس حسين رايتي مقدم

استان آذربايجان شرقي و شهر تبريز در طول تاريخ پر فراز و نشيب خود همواره به عنوان يكي از مناطق مورد توجه مردمان و حكمرانان مختلف بوده است و از اين رو در دوران¬هاي متعدد مركز تجارت، بازرگاني، سياست و فرهنگ بوده است. در پي اين تعاملات فرهنگي و اجتماعي، شهرسازي و معماري تبريز گسترش يافته و موجب شكوفايي شهر گرديد. بافت تاريخي تبريز كه مي¬توان آن¬را هسته شكل¬گيري شهر نيز دانست، امروزه در قلب شهر جاي گرفته و مهم¬ترين كاربري¬هاي شهري و منطقه¬اي را در برگرفته است. از جمله محلات باارزش واقع در بافت تاريخي شهر، محله راسته¬كوچه (ويجويه) در بخش غربي بازار بزرگ تبريز مي¬باشد. اين محله كه بخشي از محله بزرگ¬تري به نام ويجويه در دوران¬هاي گذشته را شامل مي¬شده، همواره در درون حصـار (برج و باروي) تاريخي شهر قـرار داشته و از اين جهت حائز اهميت مي¬باشد. همچنين بررسي در تاريخ محله حاكي از آن است كه اين منطقه محل زندگي افراد سرشناس و صاحب اعتباري بوده است كه خانه¬هاي تعدادي از آن¬ها به عنوان عناصر باارزش تا به امروز باقي مانده است. از ديگر ويژگي¬هاي اين محله مي¬توان به عدم دخل و تصرفات فراوان در ريخت، سازمان فضايي و كالـبدي آن (عليرغم نمونه¬هاي مشابه در شهرهاي ديگر) اشاره نمود؛ به طوري¬كه مي¬توان نمونه¬هاي اصيلي از معماري تبريز در دوره قاجار و پهلوي را در بافت مشاهده نمود. ميدان ويجويه (يا كلكته¬چي) به عنوان مركز تلاقي محورهاي تاريخي محله يكي از ويژگي¬هاي مهم بافت مي¬باشد و مي¬توان آن¬را بزرگ¬ترين ميدان درون بافتي به جا مانده از معماري قديم شهر تبريز دانست. اين ميدان همانند ساير ميدان¬هاي درون بافتي عناصر شاخص و ارزشمندي چون مسجد، حمام، آب¬انبار، بازارچه و قراول¬خانه داشته است كه متأسفانه از اين ميان هم¬اكنون تنها مسجد كلكته¬چي و حمام نخست باقي مانده و وضعيت كالبدي و فضايي ميدان نيز دچار آسيب¬هاي فراواني شده است. اين پژوهش در پي آن است تا با شناسايي، احياء و تقويت ويژگي¬هاي ارزشمند اين محله، آن¬را به عنوان بافتي فرهنگي-گردشگري در همجواري بافت تجاري بازار بزرگ تبريز مطرح نمايد. در اين راستا اهداف، راهبردها و سياست¬هاي مختلفي جهت سامان¬دهي بافت و مركز محله آن تدوين گرديده و تك¬دانه¬هاي باارزش نيز اختصاص كاربري فرهنگي يافته¬اند. واژگان كليدي: تبريز، بافت تاريخي، محله ويجويه، راسته¬كوچه، ميدان كلكته¬چي، حمام نخست.