11148

11148

برنامه ريزي براي زمين هاي متروك شهري با رويكرد توسعه پايدار (نمونه موردي: اراضي قلعه مرغي تهران)

كارشناسي ارشد

معماري - برنامه ريزي شهري و منطقه اي

بهمن ماه 1391

بهمن ماه 1391

دكتر رضا خيرالدين

چكيده: از نيمه دوم قرن بيستم رشد سريع شهرنشيني و توسعه كالبدي ناهماهنگ و بي¬برنامه شهرها با سرعت بالا سبب شد تا با افزايش ازدحام در بافت اصلي و مركزي شهر جابجايي هايي در حوزه سكونت و مراكز تجاري، صنعتي و نظامي كه قبلا در محدوده مركزي شهر ها مستقر بودند اتفاق بيافتد.در نتيجه اين جابجايي ها زمين هاي فراواني در شهرها بصورت متروك رها شده و سبب مشكلات فراواني براي شهرها گرديدند. براي مواجهه با اين معضلات، راهكارهايي براي جلوگيري از رشد پراكنده و حمايت از رشد فشرده شهرها مطرح شده است كه از ميان آنها در دو دهه اخير، سياست مديريت كاربري زمين كه شامل تجديد حيات و توسعه مجدد زمين هاي متروك هم مي باشد بسيار مورد توجه بوده است كه علاوه بر كاهش آسيب ها و معضلات اين گونه زمين ها به توسعه پايدار شهرها نيز كمك فراواني نموده است. هدف اصلي كه در اين پژوهش دنبال مي شود برنامه ريزي براي اين گونه زمين ها است تا بتوان با كمك از اصول توسعه پايدار باري از دوش شهرهاي پرازدحام و شلوغ امروزي برداشت. در پژوهش حاضر، سعي بر آن است تا با بررسي شاخص¬هاو سنجه هاي توسعه پايدار و با تكيه بر دانش كاربري زمين به الگويي روشن و كاربردي براي توسعه اين گونه زمين ها دست يافت. براي اين منظور ابتدا شاخص هاي توسعه پايدار بررسي شد. بعد از شناخت زمين هاي متروك و تطبيق آن با زمين مورد نظر و هم چنين شناخت كامل محدوده قلعه مرغي به عنوان نمونه مورد مطالعه، تجربه هاي داخلي و جهاني در اين حوزه بررسي گرديد. در نهايت نقاط قوت، ضعف، فرصت و تهديد پيرامون اراضي قلعه مرغي مشخص شد تا راهبرد هاي توسعه اراضي بدست آيد. سپس سياست ها واقدامات ذيل هر راهبرد با استفاده از تكنيك تحليل سلسله مراتبي وزن دهي گرديد.رويكردهاي غالب سه گزينه مداخله حداكثر، مداخله حداقل و مداخله بينابيني را پيش روي ما مي گذاشت. راهبرد حفاظت از اراضي متروك به صورت فضاهاي باز، سبز و اراضي ذخيره به عنوان راهبرد توسعه اراضي قلعه مرغي در ذيل گزينه مداخلات حداقلي محقق شد. از آنجايي كه شهرسازي لزوما مداخله و ساخت و ساز حداكثر در فضاهاي شهري نمي باشد نتايج پژوهش حاضر نيز نه تنها مداخله حداكثري اراضي قلعه مرغي را تاييد نكرد بلكه مداخله حداقلي را در جهت توسعه پايدار منطقه جنوب تهران تاييد نمود. واژگان كليدي: زمين متروك، توسعه پايدار، كاربري زمين، قلعه مرغي، تحليل سلسله مراتبي، شهر تهران