11749

11749

ارائه يك مدل محاسباتي شناختي از حل خلاقانه مسئله براي عامل هاي هوشمند

كارشناسي ارشد

كامپيوتر - هوش مصنوعي

اسفند 1391

اسفند 1391

دكتر محمدرضا جاهد مطلق

چكيده از ديرباز، يكي از اهداف اوليه حوزه علوم شناختي و هوش مصنوعي، درك و فهم فرآيندهاي ذهني انسان و شبيه سازي آن¬ها بوده است. يكي از اين فرآيندها، حل مسئله مي¬باشد كه در آن حل كننده مسئله از يك موقعيت معين خود را به يك موقعيت هدف مي¬رساند. در اين بين، با توجه به نوع مسئله و فضاي آن، راه حلي كه براي مسئله ارائه مي¬شود؛ ممكن است جديد و مبتكرانه باشد. به اين نوع فرآيند، حل خلاقانه مسئله مي¬گويند. هدف در اين پژوهش، استفاده از مدلي محاسباتي، بر پايه مدل¬هاي زباني و روانشناسي از حل خلاقانه مسئله است. از آن¬جا كه مدل¬هاي محاسباتي قبلي، اكثراً خود را در تعريف¬هاي خاصي از خلاقيت محدود كرده بودند؛ در اين پايان نامه، سعي شده است كه با توجه يك چارچوب گسترده روانشناسي، مدل محاسباتي استفاده شود كه جامعيت لازم را براي شبيه¬سازي فرآيند حل خلاقانه مسئله داشته باشد. اين مدل، بر پايه مدل والاس از حل مسئله، كه در آن، فرآيند حل مسئله به 4 فاز تقسيم مي¬شود، بنا نهاده شده است. با توجه به اينكه مدل والاس يك مدل توصيفي و كلي مي¬باشد؛ در اين پژوهش، از يك چارچوب تئوري به نام نظريه تعامل صريح و ضمني استفاده مي¬شود. از آنجا كه اين چارچوب، بر مبناي وجود دو دانش صريح و ضمني و نحوه تعامل اين دو دانش مي¬پردازد؛ مي¬تواند فازهاي مدل والاس را به خوبي تبيين كند؛ چرا كه در مدل والاس، دو نوع فرآيند و مكانيزم متفاوت به خوبي مشاهده مي¬شود. بر همين اساس و بر پايه اين چارچوب، مي¬توان مدل محاسباتي ارائه كرد، كه بتواند مدل والاس را به شكل محاسباتي، پياده سازي كرد. اين مدل محاسباتي، بر پايه يكي از انواع معماري¬هاي شناختي، به نام كلاريون مي¬باشد. در اين پژوهش، سعي شده است؛ با توجه به مدل معرفي شده، يك نمونه مسئله واقعي شبيه سازي شود. شبيه¬سازي و نتايج، اين واقعيت را مي¬¬رساند كه مدل معرفي شده، قابليت رسيدن به جواب درست را دارد. همچنين تحليلي بر روي پارامترهاي مدل ارائه شده و نشان داده مي¬شود كه براي رسيدن به جواب مورد نظر چگونه بايد پارامترهاي اين مدل مقدار دهي شوند. واژه¬هاي كليدي: حل مسئله، خلاقيت، مدل والاس، نظريه تعامل صريح و ضمني، مدل محاسباتي، معماري شناختي