12553

12553

بررسي كارايي رويكرد توسعه دارايي مبنا با تكيه بر سرمايه اجتماعي در بهبود بافت هاي نابسامان شهري (مطالعه موردي: محله امامزاده حسن شهر تهران)

كارشناسي ارشد

معماري - شهرسازي - گرايش برنامه ريزي شهري ومنطقه اي

اسفند 1389

اسفند 1389

دكتر راضيه رضازاده

دكتر مجتبي رفيعيان

چكيده همراه با رشد فزاينده ابعاد شهرنشيني طي دهه هاي اخير، ديدگاه خُرد نگر جايگزين نگرش كلان شده و طبق اين ديدگاه، توسعه از كوچكترين واحد شهري يعني محله آغاز مي گردد. توسعه محله اي داراي دو رويكرد اصلي است: يكي رويكرد نياز مبنا كه متأثر از سياست استحقاق بوده و به ارزش هاي فني معتقد است و ديگري رويكرد دارايي مبنا كه مبتني بر سرمايه هاي محلي، مشاركت ساكنان و ظرفيت سازي مي باشد. سرمايه اجتماعي (به عنوان مهم ترين دارايي محلي) عاملي اساسي در ظرفيت سازي اجتماعات محلي بوده و در تمامي تجربه هاي صورت گرفته، تأثير بسزايي در بهبود اين جوامع داشته است. بنابراين در نظر گرفتن بافت هاي نابسامان شهري، خالي از هرگونه سرمايه اجتماعي و فيزيكي صحيح نمي باشد. در اين پژوهش پس از مرور ادبيات نظري و مطالعات تجربي پيرامون موضوع تحقيق، تمايل به مشاركت سازمان يافته كه پيش نياز ضروري رويكرد توسعه دارايي مبنا مي باشد، به عنوان متغير وابسته و مؤلفه هاي سرمايه اجتماعي به عنوان متغيرهاي مستقل، در نظر گرفته شده و با روش پيمايش در محله امامزاده حسن واقع در منطقه 17 شهر تهران، مورد سنجش قرار گرفته است. يافته ها نشان مي دهد كه به جز مؤلفه امنيت، بين ساير مؤلفه هاي سرمايه اجتماعي و تمايل به مشاركت سازمان يافته همبستگي وجود دارد. همچنين نتايج حاصل از تحليل مسير مشاركت سازمان يافته با استفاده از مؤلفه هاي تأثير گذار سرمايه اجتماعي، نشان دهنده آن است كه مشاركت اجتماعي، اعتماد نهادي، اعتماد بين افراد، احساس تعلق محلي و انسجام اجتماعي به ترتيب، مهم ترين عوامل تأثير گذار بر تمايل به مشاركت سازمان يافته در محله مي باشند. پس از اثبات فرضيه اصلي تحقيق مبني بر وجود رابطه بين سرمايه اجتماعي و تمايل به مشاركت سازمان يافته، به بررسي ارتباط ابعاد كالبدي و اجتماعي محله با سرمايه اجتماعي پرداخته و مشخص شد كه قدمت سكونت، وضعيت مالكيت، ميزان كيفيت امكانات كالبدي از ديد ساكنان و ميزان حضور- پذيري فضاهاي عمومي در محله، بر ميزان سرمايه اجتماعي تأثير دارند و تأثير وضعيت مالكيت نسبت به سه عامل ديگر، كمتر مي باشد. اين نتايج، ابزاري بودن رويكرد توسعه دارايي مبنا و همچنين لزوم يكپارچگي سرمايه هاي كالبدي و اجتماعي را براي ظرفيت سازي تأييد مي كند. در نهايت پس از تعريف چشم انداز محله، به تدوين اهداف خُرد، سياست ها و راهكارهاي اجرايي براي توسعه محله در چارچوب رويكرد دارايي مبنا با تكيه بر سرمايه اجتماعي پرداخته شده است. واژه هاي كليدي: رويكرد توسعه دارايي مبنا، سرمايه اجتماعي، ظرفيت سازي، مشاركت، محله امامزاده حسن