12697

12697

تحليل رفتارهاي ايمني ترافيك نوجوانان ايران

كارشناسي ارشد

عمران - برنامه ريزي حمل و نقل

تير 1392

تير 1392

دكتر افشين شريعت مهيمني - دكتر محمود احمدي نژاد

چكيده از آنجاكه عامل انساني تاثيرگذارترين عامل در جهت ايمني ترافيك جاده‌اي از ميان عوامل سه‌گانه محيط، وسيله و انسان است، مطالعات رفتارشناسي كاربران جاده‌ها از اهميت بسيار زيادي برخوردار مي‌باشد. در مطالعات اخير تاثير ويژگي‌هاي شخصيتي و عوامل فرهنگي اجتماعي در رفتار ترافيكي افراد غير قابل انكار است. آمار قابل توجه تلفات عابرين پياده، نشان مي‌دهد در كنار ويژگي‌هاي رفتاري رانندگان، رفتار ديگر كاربران راه از جمله عابرين پياده بايد مورد توجه مديران و تصميم‌گيرندگان قرار گيرد. دوره‌ي نوجواني به دليل شرايط خاص رفتاري از حساسيت خاصي در مسائل ترافيكي برخوردار است. اين شرايط به دليل تغييرات بارز و بي‌نظير فيزيولوژيكي و روحي-رواني در انسانها در گذر از كودكي به جواني مي‌باشد كه باعث مي‌شود نوجوانان (سنين 10 تا 17 سال) در مقايسه با جوانان (سنين 18 تا 24 سال) بيشتر مرتكب رفتارهاي پرخطر مي‌شوند. با وجود اين همه، متاسفانه كمبود مطالعاتي در كشورمان در اين زمينه احساس مي‌شود. در اين مطالعه تلاش مي‌شود تا رفتارهاي پرخطر ترافيكي نوجوانان شناسايي شود و عوامل تاثيرگذار بر اين رفتارها بررسي گردد. با استفاده از ابزار پرسشنامه رفتاري كاربران نوجوان راه‌ها (ARBQ) به عنوان يك ابزار جديد در مطالعات روز دنيا و تركيب آن با پرسشنامه سنجش احساسات ارنت (AISS) رفتارهاي پرخطر ترافيكي در نوجوانان شهر كرج مورد بررسي قرار گرفت. ازميان 600 عدد پرسشنامه كه در چندين مدرسه در شهر كرج توزيع شد، 519 پرسشنامه قابل قبول بود كه ابتدا با استفاده از تحليل عاملي عامل‌هاي اصلي در رفتارهاي نوجوانان كشف شد. سپس تحليل‌هاي همبستگي و معناداري ميان اين عامل‌ها و ديگر متغيرهاي فردي، شخصيتي و معيار هيجان‌طلبي AISS انجام شد. نتايج تحليل عاملي چهار عامل اصلي را در رفتارهاي نوجوانان معرفي مي‌كند كه عبارتند از: «بازي‌ها و فعاليت‌هاي اجتماعي در محدوده معابر»، «عبور غير ايمن از عرض معابر»، «رفتارهاي محافظتي و پيشگيرانه برنامه‌ريزي شده» و «رفتارهاي فوق خطرناك». عامل چهارم در مطالعات مشابه خارجي ديده نمي‌شود و مختص اين پايان‌نامه مي‌باشد. همچنين نشان داده‌ شد، مردان بيش از زنان مرتكب عبور غير ايمن از خيابان، بازي‌ها و فعاليت‌هاي اجتماعي در محدوده خيابان و رفتارهاي فوق خطرناك مي‌شوند. معيار احساس‌خواهي در نوجوانان با بازي‌ در محدوده خيابان، عبور غير ايمن از خيابان و رفتارهاي فوق خطرناك ارتباط مستقيم و با عامل رفتارهاي محافظتي برنامه‌ريزي شده ارتباط عكس دارد. از نتايج اين مطالعه مي‌توان به صورت مؤثر در آموزش‌هاي ترافيكي نوجوانان استفاده نمود. واژه‌هاي كليدي: رفتارشناسي كابران راه‌ها، پرسشنامه، نوجوانان، معيار هيجان‌طلبي