12824

12824

توسعه يك مدل ذوب برف گسترده مكاني جهت برآورد توزيعي آب معادل ذوب برف با استفاده از تصاوير ماهواره‌اي (مطالعه موردي- رودخانه كارون، حوضه بالادست سد كارون3)

كارشناسي ارشد

عمران - محيط زيست

اسفند ماه 1392

اسفند ماه 1392

دكتر چاوشيان - دكتر مجردي

چكيده آب حاصل از ذوب برف از مهمترين منابع آب شيرين است و در بسياري از نقاط جهان تنها منبع آب شيرين است، از اين رو شناسايي اين منابع و برآورد آب معادل ذوب برف نقش مؤثري در مديريت منابع آب ايفا مي‌كند. قسمت اعظم پوشش برف در نقاط كوهستاني و صعب‌العبور واقع است و مطالعه و پايش نقطه به نقطه برف با استفاده از روش‌هاي سنتي و روش‌هاي اندازه‌گيري زميني، تقريباً غيرممكن است. از اين رو از داده‌هاي سنجش از دور و سيستم اطلاعات جغرافيايي با هدف كسب اطلاعات دقيق از سطح پوشش برف استفاده مي‌شود و با تركيب سنجش از دور و سيستم اطلاعات جغرافيايي با مدل‌هاي ذوب برف مي‌توان آب معادل ذوب برف را تعيين كرد. مدل‌هاي زيادي براي برآورد آب معادل ذوب برف وجود دارد. يكي از پركاربردترين اين مدل‌ها، مدل SRMاست. اين مدلفيزيكي- مفهومي مبتني بر روش درجه- روز با استفاده از داده‌هاي روزانه دما، بارش و سطح پوشش برف بدست آمده از عكس‌هاي ماهواره‌اي و با كمترين نياز به داده‌هاي زميني، كارايي بالايي در زمينه برآورد رواناب حاصل از ذوب برف دارد. در اين مطالعه با استفاده از تصاوير پوشش برف 8 روزه سنجنده MODIS و آمار روزانه دما و بارش، درصد مشاركت گريدها در باران و برف در سطح حوضه بالا دست سد كارون 3 در دوره آماري سال آبي 1380-1379 تا سال آبي 1387-1386 بررسي‌شدو گريدهاي مناسب براي نصب ايستگاه‌هاي هواشناسي جديد توصيه شدند. همچنينجريان رواناب روزانه حوضه با استفاده از مدل SRM شبيه‌سازي شد. به منظور واسنجي و ارزيابي مدل دو سال آبي 1381-1380 و 1382-1381 انتخاب و براساس داده‌هاي اندازه‌گيري شده دبي روزانه سال 1381-1380 پارامترهاي مدل تعيين و واسنجي شدند و مدل رواناب روزانه را با ضريب تعيين 81/0 و حجم رواناب سالانه را با 98/2 درصد اختلاف حجمي شبيه‌سازي كرد و براي ارزيابي دقت عملكرد مدلاز داده‌هاي اندازه‌گيري شده دبي روزانه در سال 1381-1382 استفاده شد و مدل رواناب روزانه را با ضريب تعيين 71/0 و حجم رواناب سالانه را با 38/0- درصد اختلاف حجمي شبيه‌سازي كرد. نتايج حاكي از آن است كه مدل SRM با استفاده از داده‌هاي تصاوير ماهواره‌اي، كارايي لازم در شبيه‌سازي رواناب روزانه در حوضه‌هاي فاقد آمار برف را دارا است. و با تحليل حساسيت مدل SRM تعيين گرديد كه مدل نسبت به پارامتر ضريب فروكش و زمان تأخير به ترتيب بيشترين و كمترين حساسيت را دارد. واژه‌هاي كليدي:MODIS، سنجش از دور، مدل ذوب برفSRM، آب معادل ذوب برف، حوضه بالادست سد كارون3.