13261

13261

برنامه ريزي مطلوبيت انتظاري : رويكرد جديد در برنامه ريزي غير قطعي

دكتري

صنايع - صنايع

فروردين ماه 1393

فروردين ماه 1393

دكتر سيامك نوري

چكيده در حوزه مديريت و تصميم گيري، مسائل دنياي واقعي عموماً در شرايط عدم قطعيت قرار دارند. تئوري برنامه ريزي غير قطعي رويكردهاي مدل بندي را تحت فرضيات مشخص براي بهينه سازي مسائل غير قطعي ارائه مي كند. به رغم مزاياي بسياري كه مدل هاي متداول برنامه ريزي غير قطعي ارائه مي¬دهند، برخي از آنها مانند برنامه ريزي با محدوديت هاي تصادفي (CCP) و مدل ارزش انتضاري (EVM) ، «اتفاق افتادن عدول از شدني بودن» در يك مدل تحقيق در عمليات (OR) را در نظر نمي¬گيرند. ولي بديهي است كه به ازاي موارد متعددي از پارامترهاي غير قطعي، جواب مدل¬ها مي¬تواند مساله را در حالت نشدني قرار دهد. CCP ، EVM ، برنامه ريزي با شانسِ وابسطه (DCP) و بسياري از مدل هاي برنامه ريزي غير قطعي در مورد پيامدهاي نشدني شدن جواب حاصل از مدل ساكت هستند. مي¬توان گفت كه EVM زماني كاربرد دارد كه تنها يك مدل بسيار ساده اكتفا مي¬كند و يا اينكه اطلاعاتي بيشتر از ميانگين پارامتر غير قطعي در دسترس نيست. بعلاوه CCP زماني كاربرد دارد كه نتايج نقض شدن محدوديت هاي مساله نامشخص باشد و يا اينكه اين نتايج به وسيله استفاده از يك سطح اطمينان بالا و از نظر تصميم گيرنده چندان مهم نباشد. در اين رساله رويكردي به نام برنامه ريزي مطلوبيت انتظاري (EUP) را پيشنهاد مي¬كنيم كه بر پايه CCP استوار بوده و به كمك تئوري مطلوبيت، مساله نشدني شدن را نيز مورد توجه قرار مي¬دهد. فرضياتي كه رويكرد پيشنهادي بر پايه آن قرار دارد بيان شده و سپس منطق آن بصورت تلفيقي از رويكرد متداولِ CCP و تئوري پذيرفته شده مطلوبت بيان مي¬شود. مشخصات EUP بوسيله مثال هايي توضيح داده شده و با مدل¬هاي متداول در برنامه ريزي غير قطعي مقايسه مي¬شود. براي نشان دادن سودمندي مدل از مثال¬ها و مطالعات موردي استفاده شده و نتايج به تفصيل مورد بحث قرار گرفته است. ويژگي اصلي رويكرد EUP در نظر گرفتن تبعات نشدني شدن و ايجاد توازن بين مقدار تابع هدف اوليه و ريسك نشدني شدن است كه اين كار طبق نظريه مطلوبيت انجام مي¬شود. براي بررسي اعتبار مدل علاوه بر تشريح و ارزيابي فرضيات و منطق توسعه مدل، نتايج حاصل از بكارگيري آن از نظر سازگاري با اصول پذيرفته شده در علم مديريت ارزيابي مي گردد. نهايتاً چگونگي شكل گيري اجزاي مدل طبق نظريه مطلوبيت تشريح شده و نتايج حاصل از مدل تفسير مي¬شوند.