13442

13442

طراحي ميدان به عنوان مفصل انسجام دهنده بافت شهري؛ با مطالعه موردي ميدان وحدت اسلامي تهران

كارشناسي ارشد

معماري و شهرسازي - طراحي شهري

مهرماه 1393

مهرماه 1393

دكتر مهران علي الحسابي

چكيده جهان هستي از مجموعه‌اي از اجزا و ارتباطات ميان آن‌ها تشكيل شده است. وقتي سخن از اجزا مي‌آوريم نظر به پيوند آن‌ها با يك كل داريم و آن‌را در سيستمي بزرگتر بررسي مي‌كنيم. در چنين تعريفي شهر نيز مانند هر سيستم طبيعي ديگر نظير بدن بوده و و هر يك از اجزاي آن‌ها در جهت برقراري ارتباط با يكديگر و با كل بزرگتر گام برمي‌دارند. ولي با تعريف نادرست ارتباط در شهرها عامل پيونددهنده به عامل جداكننده بدل مي‌گردد و يكپارچگي شهر را به گسيختگي سوق مي‌دهد. در اين جريان است كه نقش مفصل مشخص مي‌گردد و به عنوان عنصري كه مي‌تواند عامل ايجاد و تقويت ساختاري مستحكم در شهر باشد، شناخته مي‌شود. پژوهش حاضر با دغدغه يافتن راه‌حل بهبود وضعيت ازهم‌گسيخته فضاهاي شهري معاصر، در تلاش براي يافتن اصولي جهت تقويت نقش اين مفاصل در برقراري انسجام بين اجزاي شهر در يك بافت شهري مي‌باشد. در اين راستا از ميان انواع فضاهاي شهري، "ميدان" به عنوان نمونه بارز مفصل در فضاهاي شهري انتخاب گرديده است و بر اساس روش‌شناسي خاصي، با بررسي مباني و مفاهيم مفصل، انسجام و ميدان و تطبيق و برهم‌كنش نتيجه آن‌ها با بهره‌گيري از روش دلفي، "هنجارهاي كيفي طراحي ميدان به عنوان مفصل انسجام‌دهنده بافت شهري" استنتاج شده است تا به عنوان پايه و اساس مطالعات و طراحي نمونه موردي به كار گرفته شود. ميدان وحدت اسلامي تهران، به عنوان نمونه موردي مطالعات پيش‌رو انتخاب شده است. اين ميدان در مرز محلات سنگلج و اميريه(از محلات قديمي تهران) واقع شده است و كاركرد اصلي آن ارتباط ميان اين دو محله در بافت شهر بوده است، اما در سال‌هاي اخير با عبور خيابان وحدت اسلامي، عملا كاركرد خود را از دست داده است. مطالعات حاضر با هدف تقويت نقش ميدان به عنوان يك مفصل انسجام‌دهنده، با استفاده از نتايج مطالعات نظري به شناخت ويژگي‌هاي محيطي محدوده طراحي، تحليل كيفي محدوده طراحي و ارئه طرح راهبردي آن بر پايه هنجارهاي كيفي استخراج شده، در فرايندي منسجم پرداخته است. در نهايت با پيشنهاد گزينه‌هاي طراحي و انتخاب گزينه بهينه با استفاده از روش ماتريس گولر، طرح نهايي با جزييات مد نظر ارائه شده است. واژگان كليدي : مفصل، انسجام، ميدان، بافت شهري، ميدان وحدت اسلامي.