13919

13919

راهنماي طراحي شهري به منظور مديريت تصويرذهني در شهر جديد (نمونه موردي: شهرجديد پرند)

كارشناسي ارشد

معماري و شهرسازي - طراحي شهري

مهر ماه 1393

مهر ماه 1393

دكتر سيد عبدالهادي دانشپور

چكيده شهرهاي جديد، شهرهايي هستند كه اطراف مادرشهرها ايجاد مي¬شوند تا جمعيت سر ريز آنها را جذب نمايند. سوگيري اقدامات و رقابت ميان شهرهاي جديد بر مبناي اين هدف باعث شده¬است در جريان يك نگرش كمي و از بالا به پايين مردم و درك آنان از شهر مورد مسامحت قرار گيرد. به طوريكه حتي شاخص ارزيابي ميزان موفقيت شهرهاي جديد نيز بر مبناي جذب جمعيت و توليد مسكن تعريف مي¬شود و بازنمايي شهر در ذهن ساكنان كمتر مورد توجه بوده¬است. اين در حالي است كه دستيابي به تصاويرذهني مطلوب از اهداف آينده يك شهر خوب به شمار مي¬رود و وجود تصاويرذهني نامطلوب درذهن ساكنان شهرجديد نسبت به شهر محل سكونت خود مي¬تواند تشديد¬كننده فاصله ميان يك شهر جديد و يك شهر خوب باشد. بسياري از پژوهش¬هاي مرتبط با شهر جديد گذر زمان و طول مدت سكونت را التيام¬بخش اين وضعيت و رابطه ضعيف شهروندان و مكان در اين شهرها مي¬دانند. لذا اين پژوهش در¬صدد است تا با فرض تاثير زمان در افزايش مطلوبيت تصويرذهني، مدلي براي مديريت تصويرذهني در شهر جديد ارائه نمايد كه بتواند الگويي به منظور تهيه راهنماي طراحي شهري در جهت افزايش مطلوبيت تصويرذهني در اين شهرها، فراهم آورد. در اين راستا فرضيات پژوهش بر مبناي دو نگرش طولي و عرضي نسبت به عامل زمان بنا گشته¬است. فرضيه اول به وجود اختلاف ميان تصويرذهني ساكنان تازه¬وارد و قديمي اعتقاد دارد (مقطع عرضي) و فرضيه دوم بيان مي¬كند كه زمان ارتباط معني¬دار و مثبتي با مطلوبيت تصويرذهني دارد (مقطع طولي). براي انجام اين پژوهش بر اساس روش تحقيق توصيفي-تحليلي، ابتدا مفهوم تصويرذهني مطلوب به طور عملياتي تعريف شده¬است و چهار معيار تصويرپذيري ، دلپذيري ، خاطره انگيزي و احساس امنيت به عنوان سازه¬هاي سازنده كيفيت تصويرذهني در شهر جديد از مباني نظري استخراج گشته¬اند در مرحله بعد اين سازه¬ها تعريف و تناسب آنها براي استفاده در شهر جديد با پرسش از كارشناسان خبره سنجيده-شده¬است. براي آزمون روايي مدل علاوه بر پرسش از خبرگان از تكنيك تحليل عاملي تاييدي استفاده شده¬است و نتايج ضمن تاييد مدل پيشنهادي نشان دادند كه معيار تصويرپذيري بيشترين وابستگي را با مطلوبيت تصويرذهني دارد. در ادامه با شناسايي متغيرها، اثر زمان به عنوان يك متغير تعديلگر، بر كيفيت تصويرذهني در شهر جديد پرند آزمون شده¬است. با استفاده از پرسشنامه بسته تصاويرذهني 151 نفر از ساكنان شهر جديد پرند در قالب دو گروه تازه وارد و قديمي مقايسه شده¬است. نتايج حاصل از بررسي تصويرذهني اين دوگروه، از عناصر ساختار شهر شامل ميدان¬ها، خيابان¬ها و محلات، نشان¬دهنده عدم وجود اختلاف ميان تصويرذهني ساكنان تازه وارد و قديمي است. از سوي ديگر ارتباط معني دار ميان طول مدت سكونت و مطلوبيت تصويرذهني نيز مشاهده-نشد. اما با اين وجود يافته¬ها نشان مي¬دهد كه دو متغير تصوير¬پذيري محلات و خاطره‌انگيزي محلات با مدت زمان سكونت افراد ارتباط معناداري دارند. بر اساس يافته¬هاي پژوهش ميزان مطلوبيت تصويرذهني در شهر جديد پرند براي هر سه عنصر ميدان¬ها ، خيابان¬ها و محلات پايين¬تر از حد متوسط است و تنها احساس امنيت در محلات اندكي بيش از حد متوسط مي¬باشد. اين يافته¬ها در تهيه راهنماي طراحي شهري براي مديريت تصويرذهني در شهر پرند مورد استفاده قرار گرفت. واژه هاي كليدي: تصويرذهني مطلوب، طول مدت سكونت، معيار، شهر جديد، راهنماي طراحي شهري