15541

6565655656

مجتمع مسكوني پايدار با رويكرد كشاورزي شهري در سايت پسا صنعتي

كارشناسي ارشد

مهندسي معماري گرايش مسكن

ارديبهشت 1394

ارديبهشت 1394

دكتر سيد عباس يزدانفر

دكتر سيدباقر حسيني

چكيده رشد بي رويه و ناهمگون شهر ها سبب مشكلات بسياري از جمله ناپايداري اجتماعي و زيست محيطي در كل عرصه ي منابع اكولوژيك زمين ، نا امني غذايي ، از بين رفتن فضاي سبزو درختان در شهر و هدر رفتن زمان شهروندان شده است . همچنين ازدحام جمعيت در شهر ها و افزايش روز به روز وسايل نقليه باعث آلودگي بيش از حد كلانشهر تهران شده است . هم چنين به علت فاصله گرفتن انسان از طبيعت مشكلات زيست محيطي و اجتماعي بسياري براي شهرنشينان وجود دارد .وجود تعداد بسيار زيادي سايت صنعتي در شهر بخصوص در غرب شهر تهران ( جهت باد تهران غرب به شرق است ) به آلوده تر شدن شهر بسيار كمك مي كند .رويكردكشاورزي شهري به ويژه در سايتهاي پسا صنعتي راهكاري است در جهت بهبود مشكلات اكولوژيكي در شهر ها و بهبود وضعيت آلودگي شهر ها . هم چنين اين رويكرد مي تواند پاسخي مناسب به مشكلات اجتماعي و روحي شهروندان از طرفي ديگر افزايش بهره وري از زمين هاي كشاورزي باعث استهلاك شديد شده اند كه همين امر باعث به خطر افتادن امنيت غذايي مي شود .احياي حيات فرهنگي كشور ايران به علت وجود باغ شهرهايي همچون مهريز ، روستاي خرنق و .... از ديگر موارد اهميت اين رويكرد به شمار مي آيد . از چالش هاي موجود در زمينه ي كشاورزي شهري مي توان به كمبود فضاي مناسب براي پرورش مواد غذايي ،ارزش بالاي زمين براي ديگر كاربري¬ها ، پايين بودن بازگشت اقتصادي كشاورزي ، امنيت (دزدي، خرابكاري) ، محدوديت¬هاي فني ،كمبود علاقه براي كاركردن بر روي زمين ، محرك¬هاي اقتصادي كم ، خاك¬هاي آلوده شده و آلودگي شديد هوا، استفاده از فاضلاب براي آبياري زمين هاي كشاورزي و افزايش زباله هاي تر نام برد كه اين مسايل با تمهيداتي مانند استفاذه از فضاهاي بلا استفاده ساختمان ها ، ايجاد راه حل هايي همچون غني سازي خاك براي بهره بري بيشتر از زمين ها جهت صرفه اقتصادي ، ايجاد افرادي براي نظارت ، استفاده از شيوه هاي نوين كشاورزي ، ارتقاي كيفيت خاك با استفاده از آنزيم ها و طرح كاشت مناسب براي گياهان مقاوم در برابر آلودگي قابل جبران است . محدوده ي كوي بيمه در غرب تهران و بين مجتمع هاي مسكوني آپادانا و اكباتان واقع شده است و در اين قسمت مسكوني شهر كارخانه هاي بسياري قرار دارد كه تعدادي از آنها متروك شده اند . هدف از اين پژوهش طراحي مجتمع مسكوني پايدار با رويكرد كشاورزي شهري در اين سايت پسا صنعتي است تا بتوان با بهيافت منظر اين سايت قدمي موثر در جهت رفع مشكلات اكولوژيكي و آلودگي شهر تهران برداشت . در طي مسير اين پروژه ابتدا طراحي مسكن پايدار و وجوه آن به طور كامل بررسي شد ، سپس به بررسي كشاورزي پايدار و اصول آن مورد بررسي قرار گرفت تا اصول و اهداف آن به طور كامل استخراج گردد ، بررسي ميانفزا و بهيافت منظر در سايت هاي پسا صنعتي مرحله ي بعدي پژوهش بوده است .در مرحله ي بعد با متخصصين مصاحبه اي اجام شد و با توجه به اين مصاحبه و مطالعات صورت گرفته پرسشنامه ي بسته – پاسخي در حوزه ي كشاورزي شهري تهيه شد و اين پرسشنامه توسط محققين معمار ، شهرساز ، مهندسين كشاورزي ، طراحان زيست محيطي و... (اعضا هيات علمي و دانشجويان دكتري و متخصصين اين حوزه )تكميل گردبد . پس از تحليل نتايج اين پرسشنامه توسط نرم افزار SPSS پرسشنامه اي براي ساكنين مجتمع هاي مسكوني داراي تراس سبز تهيه شد (مجتمع هاي مسكونيي آ.اس.پ ، شهرك اميد ، سامان ، واحد هاي تراس دار اكباتان و برخي واحد هاي تراس دار واجد شرايط مورد نظر) و اين مرحله نيز توسط نرم افزار SPSS تحليل گرديد تا نهايتا برخي از راهكاها و اصول تاثير گذار در طراحي مجتمع مسكوني پايدار با رويكرد كشاورزي شهري استخراج گردد .اين اصول به 4 دسته ي اقتصادي، اجتماعي،زيست محيطي و كالبدي تقسيم شدند . موارد موثر در محور اقتصادي عبارتند از :" آسايش ناشي از آبياري مكانيزه و شيوه هاي نوين براي كشاورزي ، استفاده از انرژي گلخانه (ترموسيفون) ، آسايش ناشي از آب رايگان براي كشاورزي ، تاثيروجودوام هاي حمايتي بررغبت به كشاورزي شهري ، نظارت متخصصين بر فضاهاي كشاورزي ، رغبت به افزايش محصولات با احداث گلخانه و بازار عرضه ي محصولات ، تاثير وجود تراس سبز به رغبت براي خريد با توجه به قيمت ملك ، رغبت به كاشت گياهان خوراكي ، درآمد حاصل از گلخانه ها ، درآمد زايي خانم هاي خانه دار و رغبت به افزايش تراس سبز مثمر واحد ، رغبت به استفاده ي اقتصادي از گياهان خوراكي . " موارد تاثير گذار بر محور زيست محيطي شامل : " آسايش ناشي از آب رايگان براي كشاورزي ، آسايش ناشي از آبياري مكانيزه و شيوه هاي نوين براي كشاورزي ، رغبت به افزايش تراس سبز مثمر واحد ، استفاده از انرژي گلخانه (ترموسيفون) ، نظارت متخصصين بر فضاهاي كشاورزي ، رغبت به كاشت گياهان خوراكي ، اهميت تاثير كشاورزي شهري بر آلودگي شهر تهران ، آسايش ناشي از وجود امكانات كشاورزي درتراس " ، محور اجتماعي : " بهبودوضعيت روحيه ساكنين (خاصيت درماني) ، استفاده از منظر كشاورزي براي واحد ها ، امنيت ناشي از تبديل فضاهاي بلااستفاده مجتمع به فضاي سبز مثمر ، نقش فرزندان در فضاي سبز مثمر ،افزايش ارتباطات اجتماعي با تبديل فضاهاي بلا استفاده عمومي به سبز مثمر ، رغبت به افزايش محصولات با احداث گلخانه و بازار عرضه ي محصولات ، تاثير وجود كلاس هاي آموزشي ، مشاركت در فضاي سبز عمومي ، درآمد زايي و مديريت خانم هاي خانه دار " و محور هاي عامل كالبدي شامل : آسايش ناشي از وجود ديد فضاها به تراس سبز ، استفاده از منظر كشاورزي براي واحد ها ، آسايش ناشي از وجود امكانات كشاورزي درتراس ، آسايش ناشي از نظافت و نوع متريال تراس بر رغبت به استفاده ،آسايش ناشي از نظافت و نوع متريال تراس بر رغبت به استفاده " هستند . كلمات كليدي : كشاورزي شهري ، بهيافت منظر ، CPUL ، ميان افزا ،پسا صتعتي ، پايداري اجتماعي اقتصادي و زيست محيطي ، ترموسيفون ، گلخانه ، مشاركت