15636

15636

زمان‌بندي حركت قطارها با رويكرد برنامهريزي احتمالي

كارشناسي ارشد

مهندسي حمل و نقل ريلي

ارديبهشت ماه 1395

ارديبهشت ماه 1395

دكتر مسعود يقيني

راه‌آهن

چكيده امروزه حملونقل ريلي مورد توجه خاص دولتها و مردم قرار گرفته است. در اين ميان سيستم‌هاي حمل و نقل ريلي به مانند هر سيستم ديگري نيازمند برنامه‌ريزي دقيق و بهينه براي استفاده از حداكثر ظرفيتها و امكانات موجود است. در ميان برنامه‌هايي كه براي عمليات حمل و نقل ريلي انجام مي‌شود، برنامه‌ريزي زمانبندي حركت قطارها يكي از مهم‌ترين آن‌ها است كه بر ساير عمليات‌ها و برنامه‌ها در راه‌آهن تاثير مستقيم دارد. در ادبيات موضوع و طي ساليان گذشته، پژوهشگران زيادي در اين حوزه به مطالعه و بررسي پرداخته‌اند و نتايج حاصل از مطالعات خويش را منتشر نموده‌اند. در اين ميان در طي سال‌هاي اخير و با پيچيده‌تر شدن سيستم‌‌هاي ريلي و به وجود آمدن تكنيك‌هاي برنامه‌ريزي عدم قطعيت، پژوهشگران بيش‌تر بر روي مدل‌هاي عدم قطعيت متمركز شده‌اند. در بين تكنيك‌هاي عدم قطعيت، برنامه‌ريزي احتمالي، يكي از رويكردهاي موجود براي در نظرگرفتن عدم قطعيت در مدلسازي رياضي است. در سال‌هاي اخير نيز برخي از پژوهشگران بر روي استفاده از اين تكنيك در مسائل زمان‌بندي در حمل‌ونقل متمركز شده‌اند. در اين پژوهش پس ازمطالعه‌ي مدل‌هاي موجود در ادبيات موضوع، مدلي در حوزه‌ي زمان‌بندي حركت قطارها با رويكرد برنامه‌ريزي احتمالي در محورهاي دو خطه ارائه كرده‌ايم. مدل مورد نظر قصد دارد تا با درنظر گرفتن زمان‌هاي متغير سير بلاك و تخصيص بهينه‌ي زمان هاي مكمل به آن‌ها، تاخيرات حاصل از اين نوسانات بين برنامه‌ي زمان‌بندي و آن‌چه را كه در عمل انجام مي‌گيرد، تاحد ممكن كاهش دهد. در پاياننيز مدل موردنظر بر روي يكي از خطوط شبكه ريلي موجود در راه‌آهن جمهوري اسلامي ايران پياده‌سازي و نتايج حاصل از آن با شرايط فعلي زمان‌بندي در راه‌آهن ايران مقايسه شده است.نتايج نشان مي‌دهد براي آنكه تاخيرات عملياتي مورد انتظار در مطالعه موردي به طور ميانگين به كمتر از 3 دقيقه كاهش يابد، مي‌بايست در حدود 160 دقيقه زمان مكمل به حداقل زمان‌هاي سفر ممكن افزوذه شود. واژه‌هاي كليدي:حمل و نقل ريلي، برنامه‌ريزي، زمان بندي، عدم قطعيت.