15681

15681

تعيين محدوده و حريم بافت تاريخي همدان با تاكيد بر محورها و قطب هاي قابل احياي تاريخي

كارشناسي ارشد

مرمت و احياي بناها و بافت هاي تاريخي

اسفند 1394

اسفند 1394

دكتر اصغر محمد مرادي

مهندس سيد مهدي مجابي

معماري و شهرسازي

چكيده با توسعه ي روز افزون شهر هاي مدرن و گسترش هاي گاه بي رويه ي اين شهرها،موارد جديدي دامنگير ساكنان و سياست گزاران شهري مي شود كه گاه حل كردن آن همتي جمعي و كاري كارشناسي مي طلبد.در كشور ما كه بسياري از شهر ها بر شالوده هاي شهر هاي كهن و گاه باستاني قرار گرفته اند،مديريت گسترش شهرها و بطور كلي تغييرات شهر جديد از اهميت خاصي برخوردار است.يكي از مواردي كه در اين حيطه محل بحث ها و در عين حال مشكلات و مسايل پيچيده و فراوان است مبحث چالش هاي ميان حفاظت و توسعه در شهرهاي تاريخي است.بدين معني كه مي بايد در عين حفظ ساختارهاي شهر تاريخي،تغييرات،پاسخگوي نيازهاي روز و از روندي منطقي برخوردار باشد.پر واضح است كه پيش از هر اقدام حفاظتي براي شهر تاريخي،شناسايي حدود و ثغور اين شهر در اولويت بررسي قرار دارد زيرا اگر نتوان محدوده ي تاريخي را بعنوان بخشي از تاريخ يك شهر از ديگر بخش ها تميز داد،در واقع نمي توان تصور صحيحي از شهر تاريخي و چگونگي بوجود آمدن و گسترش و در نهايت نقش و جايگاه آن را در كنار شهر جديد داشت و بالطبع برنامه ريزي هاي درست و همه جانبه براي محدوده اي ناشناخته نيز محال است.در اين تحقيق سعي شده است كه با بررسي مطالعاتي كه تا امروز بر روي شهر تاريخي انجام شده است،و سپس مشاهدات ميداني و بررسي هاي شخصي،به محدوده اي مشخص از شهر برسيم كه بتوان آنرا محدوده ي شهر تاريخي همدان ناميد.اين محدوده در واقع پايه ي بقيه مطالعات بافت تاريخي و مقياسي براي تحقيقات بعدي باشد.در عين حال سعي شده است با اتكا به منابع تصويري و نوشتاري تاريخي و همچنين پژوهش هاي پيشين محورهاي ارزشمند و قابل احياي شهر مشخص و سپس قطب هاي شاخص تاريخي شهر نيز معلوم گردد.قطب هايي كه ساختار شهر تاريخي را ساخته و يا ر كانون توجه خاصي قرار دارند.قطب هاي اقتصادي،اجتماعي،طبيعي،تاريخي و همچنين محورهاي تاريخي،مذهبي،طبيعي،گردشگري و... از مواردي است كه در اين تحقيق بدان پرداخته شده است.همچنين تعيين محدوده هاي تاريخي درجه يك،دو و سه شهر تاريخي و همچنين محدوده هاي قابل احيا و قابل حفاظت در اين شهر معين شده و ضوابطي نيز براي اين محدوده ها وضع گرديده است.همچنين مفهوم حريم شهر تاريخي را از رويكردي جديد مورد ارزيابي قرار داده و از حريم كمي (كه سالها مبدا كار پژوهشگران بوده) به حريم كيفي تغيير داده ايم و آن اينكه هر عاملي كه در شكل گيري و ادامه ي حيات شهر تاريخي همدان دخيل بوده است در دايره ي مفهوم حريم قرار مي گيرد خواه در محدوده ي كمي بافت و شهر تاريخي باشد و يا خير.اگر چه اين رويكرد همچون كودكي نو پا در كشورمان در حال زاده شدن است و همواره و هنوز حريم گزاري طبق سنتي ديرين محدوده اي كمي در نظر گرفته مي شود،اما سعي بر آن داريم كه با معرفي اين مفهوم جديد،هر چند اندك شروع ديدي متفاوت نسبت به حريم را پايه گذاري كرده باشيم.