5627

5627

همسازي و ساماندهي ساختارهاي كالبدي پيرامون مسجد حكيم اصفهان

كارشناسي ارشد

معماري شهرسازي - شهرسازي

زمستان 1385

زمستان 1385

دكت مصطفي بهزاد فر

دكتر رضا زاده

خلاصه تحقيق كلمات كليدي: حافظه تاريخي ، بافت تاريخي ، همسازي ، ساماندهي ، ساختارهاي كالبدي ، مسجد حكيم طراحي و مداخله در بافتهاي تاريخي، امروزه به عنوان يكي از اصليترين بحثهاي معماري و شهرسازي در كشور ما مطرح است و روش برخورد و نحوه تصميمگيري براي چنين بافتهايي، معضلي است كه مسئولان و ساكنين اينگونه بافتها را دچار مشكل ساخته است. اين معضل از آنجا نشأت گرفته كه اكثرًا آنچه بعنوان معماري زمان ما در اين بافتها شكل ميگيرد، همساز و همسو با روند شكلگيري بستر سنتي در طول تاريخ اتفاق نيافتاده است. اين عدم همسازي سبب شده كه امروزه شاهد ساخت و سازهايي باشيم كه نميتوان هويت خاصي را براي آن متصور شد. يعني معلوم بافت دارد يا « حافظه تاريخي » نيست كه اين ساخت وسازها از كجا نشأت گرفته و آيا همسويي با سير پويش خير؟ از طرفي در مقوله شهرنشيني، نيز بايد گفت اين باور كه شهرهاي قديمي و بافتهاي تاريخي براي نوعي از زندگي با معيشت و روابط اجتماعي خاص ايجاد شدهاند و با آهنگ زندگي، نيازها و قانونمنديهاي اقتصادي و اجتماعي امروز انطباق ندارند، البته يك باور درست است، اما اين نتيجهگيري كه بر مبناي آن اينگونه فضاها اساسا توانايي هماهنگ شدن با زندگي و شرايط امروز را ندارند و به همين دليل ناگزير به فضاهاي مرده و فرسوده و غيرشادابي تبديل ميشوند و سرزندگي خود را از دست ميدهند و لاجرم بايد از صحنه روزگار و شهرهاي امروزي حذف شوند و جاي خود را به فضاهاي امروزيتر بسپارند، چندان قابل دفاع نيست، هم ت ____________________________________________________________________________ تخريب بافت قديمي (بازسازي) و هم نگرش موزهاي به حفظ و مرمت اين فضاها بعنوان ميراثي مربوط به گذشتگان (بهسازي و نوسازي) راه حلهايي يك سويه است كه راه اول به نابودي آثار و بافتهاي تاريخي و راه دوم به تهي شدن اين كالبد از روح زندگي خواهد انجاميد. اما راه سومي هم وجود دارد كه در كليت به انطباق كالبد قديم با زندگي جديد خلاصه ميشود و تركيبي خواهد بود از هر سه عمل بهسازي، نوسازي و بازسازي كه اين شيوه در قالب طراحي شهري شكل گرفته و بيان گرديده است. « همسازي و ساماندهي ساختارهاي كالبدي » مطرح ميگردد و در اين رساله تحت عنوان همسازي و ساماندهي ساختارهاي كالبدي پيرامون مسجد حكيم اصفهان نوعي روش شناسي( ١) است كه با توجه به سير پويش حافظه تاريخي بافت ، سعي در ارائه نوعي روش جهت حفظ تداوم ارزشها و خصلتهاي معماري و شهرسازي سنتي ايران در معماري و شهرسازي زمان ما دارد، بگونهاي كه از ويژگيها و خصلتهاي حقيقي تمدن ملت ايران با سابقه چندهزار ساله نشاني داشته و از طرفي برطرف كننده نيازمنديها و كاربريهاي جديد باشد. كه اين عمل از طريق توجه به تداعي( ٢) و تداوم( ٣) روح معماري و شهرسازي سنتي امكانپذير خواهد بود. بعبارت ديگر توجه به خصلتهاي واقعي و اصيل ميراث گذشتگان و بهرهگيري از تجارب مفيد و ارزشمند آنها در كنار بهرهگيري بهينه از امكانات و تكنولوژي امروز و همچنين برقراري پيوند مناسب بين گذشته و حال ميتواند شالوده و اساس طراحي در بافتهاي تاريخي و ارزشمند باشد، بگونهاي كه شهروندان و كارگزاران را جهت دستيابي به منافع آني و شخصي مجبور به تخريب و انهدام ارزشها و ميراث فرهنگي نكند، چيزي كه امروز ما با آن روبرو هستيم. _________________________________________________________________ ١ - Methodology ٢ - Association ٣ - Progression