6755

6755

ارتقاء روش ارزيابي مسير و بهبود عملكرد مسيريابي ﴿ارتقاء روش ارزيابي مسير و بهبود عملكرد مسيريابي﴾

دكتري

معماري

آبان 1392

آبان 1392

دكتر مهران علي الحسابي - مهندس عبدالحميد نقره كار

دكتر راضيه رضازاده - دكتر مصطفي عباس زادگان - مهندس عباس آذري

چكيده: مشكلات مسيريابي در فضا سبب شده كه تا به امروز به منظور بهبود عملكرد مسيريابي، فضا از جنبه هاي مختلفي مورد ارزيابي قرار گيرد. برخي از اين روش ها عيني است كه به بررسي كالبد محيط پرداخته اند و گروهي از اين شيوه هاي ارزيابي، ذهني است كه بررسي ذهنيت شخص يعني ميزان شناخت و احساس او در مسيريابي را مورد توجه قرار داده اند. اما به دليل شيوه هاي ارزيابي متفاوت، توجه كمي به بررسي "احساسي" در كنار بررسي "كالبدي" و "شناختي" صورت گرفته است. اين امر زماني كه بحث مسيريابي در محيط هاي خريد به ميان مي آيد بيش از پيش خود را نشان مي دهد. فرضيات پژوهش به چگونگي ارتباط متقابل ميان اين سه دسته متغير (كالبدي، شناختي و احساسي) در مدل سيستم محيط- رفتار خريد اختصاص يافته است. مطالعه در بازار سنتي شيراز صورت گرفته است. به منظور جمع آوري داده ها از اين نمونه موردي، تركيبي از شيوه هاي مختلف ( نقشه هاي ترسيمي، پرسشنامه ها، مصاحبه ها و آزمونهاي مختلف و نيز مقادير نرم افزار "دپت مپ"(Depthmap) - كه بر پايه تئوري نحو فضا (Space Syntax) ايجاد شده است- ) مورد استفاده قرار گرفته است. اين پژوهش به منظور سنجش روابط ميان متغيرها از روش تحقيق همبستگي استفاده كرده است. تحقيق شامل چند مرحله است. در ابتدا با بيان ادبيات موضوع، بر پايه مدل خوانايي ارائه شده در مراكز خريد، عوامل دخيل در پروژه حاضر تعيين و شاخص هاي آن بروز سازي شده است. در مرحله بعد به بررسي ويژگي هاي كالبدي هر خط محوري (راه مستقيم) در بازار از طريق مقادير نرم افزار "دپت مپ" پرداخته شده است. پس از آن در مرحله سوم، بررسي ميزان شناخت گروهي از دانشجويان (به عنوان بخشي از مراجعين به بازار) از خطوط محوري (راه هاي مستقيم) بازار صورت گرفته است و در ادامه به منظور سنجش بخشي از فرضيات پژوهش ميزان همبستگي ميان متغيرهاي كالبدي و شناختي مورد بررسي و ارتباط ميان اين متغيرها مورد تحليل قرار گرفته است. در مرحله چهارم ميزان احساس شركت كنندگان در هر مسير سنجيده شده و به منظور اثبات بخش ديگري از فرضيات پژوهش روابط همبسته دو متغير آن (انگيختگي و خوشآيندي) با دو دسته متغير كالبدي و شناختي مورد بررسي قرار گرفته است. گرچه بيشتر ارزيابي هايي كه تا بحال صورت گرفته بر يك يا دو جنبه از جوانب كالبدي، شناختي و احساسي تمركز كرده اند؛ اما اين پژوهش جهت ارتقاء روش ارزيابي، چارچوبي را فراهم كرده است كه بتوان ارزيابي را بطور همزمان در سه حوزه مذكور انجام داد و در نهايت براي دستيابي به نتيجه نهايي پژوهش، خروجي هاي هر سه بخش را با يكديگر تجميع كرد. در چارچوب روش ارزيابي ارتقاء يافته رساله، بررسي هر خط محوري بازار بطور همزمان در سه حوزه كالبدي، شناختي و احساسي صورت گرفته است. همچنين با استفاده از نتايج بررسي روابط همبسته ما بين هر سه حوزه، "اولويت هاي اجرايي و چارچوب ارائه راهكارهاي كالبدي به منظور بهبود مقادير شناختي" و نيز" اولويت هاي اجرايي و چارچوب ارائه راهكارهاي كالبدي به منظور بهسازي شرايط احساسي" بيان شده است. در پايان نتايج با يكديگر تجميع شده و اولويت نهايي مسيرها به منظور بهبود عملكرد مسيريابي تعيين شده است. آنچه نتايج اين رساله را از ديگر مطالعات مشابه متمايز مي كند بدين قرار است: - سنجش همزمان مسير از سه جنبه كالبدي، شناختي و احساسي، - تبيين روشي جهت تفكيك حوزه هاي تأثيرگذار، - تعيين "اولويت هاي اجرايي به منظور بهبود شناخت و بهسازي شرايط احساسي"، - بيان "چارچوب ارائه راهكارهاي كالبدي بهبود عملكرد مسيريابي از منظر شناختي و احساسي" براي خطوط محوري بازار - و در نهايت فراهم آوردن شرايطي جهت تجميع نتايج و بيان "اولويت هاي نهايي خطوط محوري به منظور بهبود عملكرد مسيريابي" از اينرو اگر روش ارزيابي ارتقاء يافته اين پژوهش- كه بر روي بازار سنتي شيراز انجام شد- بر روي هر "مجموعه مسير چند عملكردي" ديگري نيز انجام گيرد، مشخص خواهد شد كه هر خط محوري جهت بهبود مسيريابي درون خود، با چه مشكلاتي در حوزه هاي كالبدي، شناختي و احساسي مواجه است و از چند منظر نيازمند توجه بيشتر است، پس از از انجام اين روش نتايج حاصل از مشاهدات مشخص خواهد كرد كه "خط محوري مورد نظر" به تفكيك حوزه هاي مختلف چه مشكلاتي دارد: 1- نسبت به ديگر خطوط مسير از نظر ويژگي هاي راه دچار مشكل است؛ 2- يا نسبت به ديگر خطوط مسير از نظر تعداد و يا خصوصيات نشانه اي بناهاي آن با مشكلاتي روبرو است؛ 3- يا به دليل عدم تمايز از ديگر فضاها در بيان هويت مكاني خود مشكلاتي دارد؛ 4- و يا از نظر احساسي در جايگاهي متناسب با عملكرد خود قرار ندارد كه در اين صورت از طريق تعيين كاهش يا افزايش ميزان انگيختگي يا خوشآيندي مي بايد جايگاه خود را بازيابد.