736

736

اجتماع كاوي شبكه هاي داراي ارتباطات چندگانه

دكتري

مديريت سيستم و بهره وري

بهمن ماه 1393

بهمن ماه 1393

دكتر فرناز برزين پور

دكتر سيدغلامرضا جلالي - دكتر سميه عليزاده

صنايع

چكيده تحليل شبكه اجتماعي به نگاشت و سنجش ارتباطات ميان كنشگران عضو شبكه مي پردازد. رويكردهاي موجود در اين حوزه، به ويژگي هاي اختصاصي كنشگران به عنوان واحدهاي مستقل و خودمختار توجهي ندارند و بر اساس روابطشان با ساير اعضاي شبكه، تحليل ها صورت مي گيرد. از سوي ديگر، رويكردهاي مبتني بر علوم اجتماعي به بررسي ويژگي هاي اختصاصي اعضا در فضاي شبكه هاي گوناگون مي پردازند. همچنين اغلب در تحليل ها شبكه هاي اجتماعي تك لايه ديده شده اند. اين در حالي است كه در شرايط واقعي، شبكه ها به صورت چندلايه هستند كه هر لايه مشخص كننده يك نوع ارتباط ميان اعضاي شبكه است. در اين رساله با تلفيق دو ديدگاه موجود در تحليل شبكه هاي اجتماعي و حاكم بر علوم اجتماعي، رويكرد جديدي بادرنظر گرفتن همزمان ويژگي هاي اختصاصي كنشگران و ساختار روابطشان در شبكه اي كه داراي ارتباطات چندگانه و لايه هاي مختلف است، تحليل ها صورت مي پذيرد. با استفاده از اين رويكرد الگوريتم خوشه بندي پيشنهاديكه قابليت خوشه بندي در شبكه هاي چندلايه خصيصه دار راداراست، ارائه شده است.از سوي ديگر يك شاخص جديد مركزيت نزديكي مبتني بر اين رويكرد در اين رساله تعريف شده است كه علاوه بر مزاياي فوق، پيچيدگي محاسباتي تعيين مركزيت نزديكي را به طور قابل توجهي كاهش داده است. اين رويكرد جديد مي تواند چارچوبي جديد براي توسعه ساير شاخص هاي شعاعي مركزيت در شبكه هاي داراي ارتباطات چندگانه و خصيصه دار باشد. به منظور اعتبارسنجي و ارزيابي عملكرد،روش پيشنهادي خوشه بندي و شاخص جديد تعيين مركزيتبررويپنج شبكه خصيصه دار ترازيابي كشف اجتماعات اعمال شد.نتايج نشانگر اين امر است كه روش پيشنهادي هم در خوشه بندي كاراست و هم در تعيين مركزيت نزديكي درون‌خوشه‌اي مناسب تر عمل مي نمايد.در پايان يك شبكه جديد چندلايه خصيصه دار از دنياي واقعي معرفي نموده ايم: شبكه تبادل بين المللي نفت؛ در اين مطالعه موردي، لايه اصلي شبكه ميانگين چهار ساله ارزش دلاري نفت مبادله شده ميان 66 كشور جهان، لايه فاصله ميان كشورها به عنوان لايه دوم، و ميانگين چهار ساله شاخص درآمد سرانه كشورها ويژگي مختص اعضاي شبكه در نظر گرفته شده است. پس از اجتماع يابي و تعيين مركزيت نزديكي، با اعتبارسنجي دروني و بيروني به تحليل نتايج پرداخته ايم. واژه‌هاي كليدي:تحليل شبكه اجتماعي، شبكه پيچيده، شبكه چندلايه، اجتماع يابي، خوشه بندي، مركزيت نزديكي، خصيصه هاي كنشگران.