8386

8386

آسايش محيطي در فضاهاي باز شهري ارزيابي آسايش حرارتي در پار كهاي منتخب شهر تهران

درجه دكتري

در رشته معماري

1390

1390

دكتر محسن فيضي، دكتر مصطفي بهزادفر

دكتر شاهين حيدري

هدف اصلي اين پژوهش، ارتقا آسايش عمومي با تغيير در ويژگ يهايي محيطي است كه منجر به افزا يش كيفيت فضاي بوستان هاي شهري مي گردد. بنابراين شناخت مؤلفه هاي موثر بر آسايش محيطي، عوامل تشك يل دهنده و روابط آن ه ا ضروري مي باشد. ادبيات موجود نشان مي دهد كه مؤلفه هاي آسا يش حرارت ي، صوت ي و بصر ي نقش اساسي بر آسايش عمومي در فضاي باز دارد. در ميان مؤلفه ها ي مذكور، آسا يش حرارت ي، نقش اصل ي را ايفا مي نمايد و در حضور، زمان و نوع فعالي ت افراد و همچنين ارزيابي آ نها از كيفيت فضاهاي باز شهري تأثير به سزايي دارد. اين مؤلفه متأثر از عوامل محيط پيراموني و عوامل فردي شامل فيزيولوژيكي، روا نشناختي و كالبدي م يباشد. به منظور شناخت متغيرهاي اصلي موثر بر آسايش حرارتي در فضاي باز و چگونگي رابط هي آن با ساير مؤلفه ها ي آسايش محيطي، پژوهشي ميداني در بوستان هاي ملت، ساعي، لاله، شهر و بعثت شهر تهران انجام پذ يرفت. اين پژوهش دربرگيرنده ي نظرسنجي با پرسش نامه، برداشت هاي محيطي ش امل مشاهده ، اندازه گيري مستق يم و در نهايت استفاده از معادلات، تصاوير، جداول راهنما، آمار و نقشه هاي شهري بوده است. ارزيابي نهايي الگوي نظر ي و تعيين رابط هي وابستگي ميان متغيرها به صورت هم زمان با "مد لساز ي معادلات ساختار ي" انجام و با در نظر گرفتن بار عاملي هر سنجه و ميزان خطاي پنهان، جايگاه هر يك از مؤلف هها در الگوي نظري تعيين شد. يافته هاي پژوهش ميداني به تأثير عوامل محيطي موثر بر آسايش حرارتي بر يكديگر، نقش متغ يرهاي محيطي و فردي بر احساس آسايش حرارتي و نقش مؤلفه هاي آسايشي محيطي بر آسا يش حرارت ي و ميزان تأث ير آن بر آسايش عمومي اشاره دارد. نتايج پژوهش بر اهميت نقش مؤلف هي آسايش حرارتي بر آسايش عمومي افراد در فضاي بوستا ن تاكيد و به رابط هي بالاي آن با آسايش صوتي اشاره م ينمايد . يكسان نبودن م يزان احساس حرارت ي با شاخصه هاي آسايش حرارتي در يافته هاي پژوهش، بر تفاوت ها ي روان شناخت ي شامل انتظارات، طب يع ت گرايي، تجربيات، مدت زمان حضور، حق انتخاب و فضاي حضور قبل از بوستان دلالت دارد. از مه م تر ين عوامل مح يطي موثر بر شاخصه ها و احساس آسايش حرارتي، مي توان به "ميانگين دماي تابشي" اشاره كرد كه به م يزان بالا يي متأثر از ضريب ديد به آسمان است. نتا يج پژوهش ب يانگر اين است كه شاخصه ي حرارت ي "دما ي معادل فيزيولوژيكي" م يتواند جايگزيني مناسب براي شاخص ه ها ي مرسوم مورد استفاده در ارز يابي آسا يش حرارت ي فضا هاي باز شهري باشد. يكي از مهم ترين دستاوردهاي اين رساله، محاسب ه ي دامن ه ي سطوح آسا يشي "دما ي معادل فيزيولوژيكي" براي فضاهاي باز شهر تهران و استخراج رابطه اي آسان براي محاسب هي آن از طريق داده ها ي محيط شهري است. در مجموع فرايند ارزيابي ارائه شده در اين رساله، معيارها و روش هايي را در اختيار معماران و طراحان منظر قرار خواهد داد كه استفاده از آن در فرآيند طراحي، منجر به ارتقاي كيفي فضاي بوستان م يشود. واژ ههاي كليدي: آسايش محيطي، آسايش حرارتي فضاي باز، بوستان شهري، فضاهاي باز شهري