7333

بررسي و مقايسه خصوصي سازي در راه آهن ايران و ساير كشورها

كارشناسي

حمل و نقل ريلي

1399

دكنر مسعود يقيني

1400/06/10

راه آهن

Study and comparison of privatization in railways of Iran and other countries

صنعت راه آهن در دهههاي اخير با ويژگيهايي از قبيل محافظ هكاري، توليدمحوري و بيميلي در مواجهه با آينده شناخته مي شود . هرچند بررسيها نشانگر اين امر است كه صرفا دلايل نيمي از اين مشكلات در درون راهآهنها قرار دارد و بخش عمده آن متوجه رويكرد سياسي-اجتماعي دولتها و متعاقبا دخالت در امور راهآهن ميباش د. بر اين اسا س، راهآهنها با بحرانهاي گستردهاي در زمينههاي مالي و بهرهبرداري مواجه شدند، كه براي حل آن تصميم گرفتن د ساختار و مقررات ناظر بر صنعت راهآهن را مورد بازنگري قرار داده و تغييراتي را عمدتا با هدف افزايش كارايي و بهبود و ارتقاي خدمات به انجام برسانن د. همانطور كه مشخص است، اجرايي شدن و در موفق شدن خصوصي سازي در كشورهاي مختلف به فاكتور هاي بسياري از جمله مناسبات سياسي، مسائل فرهنگي، اجتماعي و غيره بستگي دارد . عليرغم برخي تجربه هاي موفق در زمينه خصوص يسازي در برخي كشورها، ايران كنوني به دلايلي نظير توزين ن امتوازن امكانات، حجم بالاي رانت، فساد سيستماتيك و عدم آموز ش صحيح در حوزه خصوصي سازي، پتانسيل اجرايي كردن مفهوم خصوص يسازي را نداشته و در اكثر موارد با شكست مواجه شده كه اين شكست هاي پي در پي موجب بروز نارضايتي هاي عمومي زيادي در سطح جامعه مي شود. خصوصي سازي راه آهن در ايران تنها به اسم انجام شده است به طوري كه مالكيت بخش زير ساخت كه يكي از مهم ترين بخش هاي صنعت ريلي مي باشد همچنان در اختيار دولت است. همانطور كه اشاره شد، يكي ديگر از مسائل چالش برانگيز در رابطه با خصوصي سازي در راه آهن ايران، عدم شفافيت قوانين و وجود نوعي فساد سيستماتيك مي باشد كه در صورت ادامه چنين وضعيتي، انتظار اصلاح موانع دور از ذهن خواهد بود. بررسي خصوصي سازي در راه آهن انگلستان كه يكي از مهم ترين موارد خصوصي سازي ريلي در دنيا مي باشد ميتواند درس هاي زيادي را به ما در زمينه خصوصي سازي بدهد. تصميمات و برنام هريزي هايي كه عمدتا واقع گرايانه نبودن د، موجب شد كه خصوصي سازي در راه آهن اتگلستان با نوعي شكست مواجه شود . در مقابل، خصوصي سازي صورت گرفته در راه آهن ژاپن، يكي از معدود موارد موفق در دنيا محسوب مي شود. ويژگي مهم اين نوع خصوصي سازي اين بود كه ب رخلاف ايران، خصوص يسازي در تمام قسمت هاي راه آهن از جمله زي رساخت صورت گرفت. همچنين م يتوان يكي ديگر از مواردي كه موجب موفق شدن خصوصي سازي در راه آهن ژاپن شد را، شفافيت دقيق، وجود قوانين و مقررات دقيق و نظارت كامل بر تمام مراحل اجراي خصوص يسازي نام برد. در اين پاياننامه ضمن توضيح مختصر مفهوم خصوصي سازي، نحوه شكل گيري، اهداف، معايب و مزاياي خصوصي سازي، بررسي و تحليل خصوصيسازي در راه آهن كشو رهاي ايران، ژاپن و انگلستان، پيشنهاداتي براي رفع مشكلات موجود در ايران و در سهايي از خصوصيسازي ريلي در دو كشور انگلستان و ژاپن ارائه شده است.

خصوصي سازي , راه آهن ژاپن