8461

تاثير حذف يارانه حامل هاي انرژي بر شاخص هاي كليدي اقتصادي با استفاده از پويايي شناسي سيستم: مطالعه موردي بنزين

كارشناسي

مهندسي صنايع

1402

دكتر هادي صاحبي

1402/04/28

مهندسي صنايع

The Impact of Subsidies Reform on Important Economic Factors: A System Dynamics Approach

كشور ايران در صده اخير از منظر برخورداري از منابع غني حامل‌هاي انرژي، نظير نفت، گاز طبيعي و زغال سنگ و منابع كشف شده انرژي‌هاي مذكور، از تامين كنندگان بزرگ صنعت انرژي و همچنين يكي از تاثيرگذارترين كشورها در حوزه قيمت‌گذاري نفت و گاز و مشتقات آن بوده است. نفت و به طور كلي منابع طبيعي يك كشور، متعلق به مردم آن كشور مي‌باشند مداخله دولت در پايين نگه داشتن قيمت انرژي كه سبب بر هم خورد قيمت نسبي كالاها و جانشين شدن انرژي به جاي ساير مولفه هاي توليد ميگردد، باعث شده تا علاوه بر مصرف بيش از ‌اندازه اين منابع، انگيزه‌اي براي صرفه‌جويي در مصرف حامل‌هاي انرژي وجود نداشته باشد و فشار هزينه‌اي زيادي به دولت بابت پرداخت يارانه پنهان به اقشار مختلف جامعه وارد شود. از طرف ديگر افزايش قيمت بنزين و ساير حامل‌هاي انرژي( با توجه به كاهش درآمد حقيقي خانوارها و آسيب پذيري بالاي آنان طي دهه اخير، مي‌تواند باعث بروز نارضايتي اجتماعي و تغيير سطح زندگي افراد جامعه در كوتاه‌مدت و بلندمدت شود. لذا‌انديشيدن تدبيري جهت اصلاح صحيح يارانه‌هاي انرژي ضروري به نظر مي‌رسد. اين پژوهش با استفاده از روش پويايي‌شناسي سيستم آثار اجراي سناريوهاي مختلف قيمت‌گذاري بنزين را بررسي كرده و در انتها پيشنهاداتي جهت كاهش نارضايتي اجتماعي، كاهش فشار هزينه‌هاي انرژي بر اقشار كم درآمد، و كاهش اثر منفي اين تصميم بر تورم و ساير متغيرهاي اقتصادي ارائه مي‌كند. نتيجه نهايي حاصل از مدلسازي نشان مي‌دهد افزايش تدريجي قيمت واقعي بنزين به قيمت فروش منطقه‌اي، كم‌ترين اثر منفي بر تورم را خواهد داشت و نيز باعث كاهش قاچاق و توزيع عادلانه‌تر يارانه‌هاي انرژي مي‌شود. همچنين تجربيات گذشته نشان مي‌دهد كه با اعلام عمومي اين افزايش قيمت و تصويب آن در مجلس و مشخص شدن زمان‌هاي افزايش قيمت بنزين، توزيع درامدهاي حاصله جهت كاهش ‌آسيب‌هاي اجتماعي و اقتصادي، كمترين نارضايتي عمومي را در پي خواهد داشت. اميد است اين پژوهش، گامي هر چند كوچك در راستاي تسهيل تصميم‌گيري در راستاي قيمت‌گذاري انرژي و افزايش آگاهي خواننده در راستاي ضرورت تحقق اين اتفاق، بردارد.

انرژي , يارانه , سوبسيد , اقتصاد , بنزين , يارانه بنزين , پويايي شناسي سيستم