چکيده
زيست حسگر؛ مي تواند به عنوان وسيله سنجش يا سيستم اندازه گيري كه جهت بررسي يك ماده با استفاده از برهم كنش هاي زيستي و سپس تبديل اين برهم كنش ها به يك فرم قابل خواندن به كمك مبدل و تفسير كننده الكتروشيميايي طراحي شده است، تعريف شود.
عملكرد اصلي يا هدف حسگر زيستي، شناسايي يك ماده زيستي مشخص مي باشد. اغلب، اين مواد عبارتند از پادتن ها، پروتئين ها، آنزيم ها، مولكول هاي ايمني بدن و ...
زيست حسگرها، براي شناسايي زيستي آنتي ژن هاي سرم و عوامل سرطان زا و عوامل سبب شونده بسياري از اختلالات متابوليسمي به كار مي روند.
معمولا اجزاي زيست حسگرها عبارتند از پذيرنده زيستي، مبدل (انتقال دهنده) و آشكارساز.
پذيرنده زيستي، بخشي از زيست حسگر است كه به عنوان قالب، براي موادي كه قرار است آشكارسازي شوند عمل مي كند. مواد بسياري مي توانند به عنوان پذيرنده زيستي عمل كنند.
نانو فناوري؛ معمولا شامل مطالعه، به كارگيري، خلق و استفاده از مواد، ابزار و سيستم ها در ابعاد كوچكتر از 100 نانومتر مي باشد. نانوفناوري، فهم و كنترل مواد در ابعاد حدودا بين 1 تا 100 نانومتر است، جايي كه پديده هاي يكسان، كاربردهاي جديدي پيدا مي كنند.
همچنان كه اندازه سيستم به زير 100 نانومتر و به خصوص زير 10 نانومتر كاهش مي يابد، تعدادي از اثرات شيمي فيزيكي غير معمول مثل افزايش انعطاف پذيري، تغييرات در خواص نوري و گرمايي، افزايش واكنش پذيري و فعاليت كاتاليستي، انتقال سريع تر يون/ الكترون، انكسار منفي و خواص جديد مكانيك كوانتوم ، پديدار مي شوند. اين خواص، توسط يك سري نانوذرات مثل نقاط كوانتومي و ميله هاي كوانتومي، نانوذرات فلزي، نانوذرات مغناطيسي و همچنين نانوسيم ها و نانو لوله ها نشان داده شده است.
نانو فناوري؛ ثابت كرده است كه نقش بسيار مهمي در توسعه زيست حسگرها دارد و در مورد آشكارسازي زيستي، انقلابي به پا كرده است. حساسيت و ساير ويژگي هاي زيست حسگرها را مي توان با به كار بردن نانو مواد در ساختارشان، بهبود بخشيد. در كل، مكانيسم ها؛ سريع تر، هوشمندانه تر، ارزان تر و كاربر پسندانه تر شده اند.
نانو زيست حسگرها، كاربردهاي بسيار فراواني دارند و محدود به يك مكان و موضوع خاصي نيستند. زيست حسگرها مي توانند در بررسي و تشخيص سلامت از جنبه هاي مرتبط با vivo و همچنين در كنترل زيست آلاينده ها، سموم و جنبه هاي فيزيكي مثل رطوبت، سميت فلزات سنگين و حتي وجود عوامل سرطان زا، مورد استفاده قرار گيرند.
