چکيده
با پيشرفت علم و تكنولوژي سوانح فرآيندي و خصمانه به سوانح طبيعي كه جزيي از فرايند زندگي بشر به شمار مي¬رفتند، اضافه گرديدند و هر روزه بر تعداد و تنوع آنها افزوده مي¬شود كه به عنوان چالشي اساسي در جهت نيل به توسعه پايدار جوامع انساني مطرح مي باشند. طي ساليان اخير مشخصاً نيروگاه-هاي هسته¬اي به علت مزاياي فراوان خود به¬شدت مورد استقبال واقع شدند. استفاده از اين نيروگاه¬ها در كنار مزاياي بي¬شمار، مخاطراتي نيز براي انسان¬ها در پي دارند كه مي¬بايست مديريت شوند و همچنين براي مواجه احتمالي با آن¬ها برنامه¬ريزي كرد و جوامع در معرض خطر را تاب آور نمود. از اينرو در حال حاضر ديدگاه غالب از تمركز بر روي صرفا كاهش آسيب پذيري به افزايش تاب آوري در مقابل سوانح تغيير پيدا كرده است. در اين ميان، تاب آوري به عنوان 1- ميزان تخريب و زياني كه يك سيستم قادر است جذب كند بدون آنكه از حالت تعادل خارج شود؛ 2- ميزان توانايي يك سيستم براي خود سازماندهي در شرايط مختلف؛ و 3- ميزان توانايي سيستم در ايجاد و افزايش ظرفيت يادگيري و تقويت سازگاري با شرايط تعريف مي شود.
با توجه به تعاريف تاب آوري و لزوم برآزش تمهيدات لازم جهت آمادگي و مقابله با عواملي كه ناقض استمرار زندگي عادي بشر مي¬باشند، پرداختن به چرخه مديريت بحران خالي از لطف نيست. چرخه مديريت بحران از پيشگيري و كاهش مخاطرات شروع مي شود، آمادگي، مقابله و بازسازي، مراحل بعدي چرخه مديريت بحران هستند. اقدامات انجام شده در مراحل مختلف متفاوت است، در بحث پيشگيري به دنبال آن هستيم تا از ايجاد يك حادثه جلوگيري نماييم و كاهش مخاطرات شامل انجام كارهايي است تا بعد از بروز حادثه، عوارض كمتري حاصل شود، كه با پيشگيري متفاوت است. برخي اوقات، دو مورد فوق، با يكديگر تلفيق مي شوند. با استفاده از چرخه مذكور قادر خواهيم بود تا سطح تاب آوري را ارتقا بخشيم.
در علم جديد مديريت بحران، پيشگيري و كاهش مخاطرات از هم جدا شده اند، كاهش مخاطرات در حوادث جنگي بيشتر به كار مي آيد. فاز آمادگي قبل از مقابله صورت مي پذيرد و طي آن با آگاهي بخشي و آموزش به مديران، پرسنل و مردم و استقرار سامانه هاي پدافند غير عامل و مديريت بحران، از تبديل حوادث مختلف به بحران جلوگيري خواهد شد و فاز بازتواني، بازگشت به شرايط نرمال را تسريع خواهد كرد.
در اين مطالعه قصد داريم، نحوه بروز سوانح و فوريت هاي هسته اي و پرتويي و واژگان مرتبط را توضيح دهيم؛ به طبقه¬بندي تهديدات بپردازيم؛ گام هايي را كه مي بايست مردمي كه در معرض حوادث هسته اي و پرتويي قرار دارند، قبل از رخداد اين گونه حوادث بردارند، توضيح داده و در انتها الزامات پدافند غيرعامل را در طراحي و انتخاب سايت پناهگاه¬هاي هسته¬اي بيان كنيم. اميد است تا درنهايت بتوانيم به ارتقا سطح تاب آوري اجتماعات مردم مجاور نيروگاه¬هاي هسته¬اي كمك نماييم.
