چکيده
نفت خام به‌عنوان يك تركيب كامل از مولكول‌هاي سنگين هست كه به چهار دسته اساسي تقسيم‌شده است: هيدروكربن‌هاي اشباع‌شده، آروماتيك‌ها، رزين‌ها و آسفالتين‌ها كه آسفالتين‌ها به‌عنوان بخشي از نفت خام و قير طبيعي هستند. ساختمان مولكولي آسفالتين از هسته‌هاي پلي آروماتيك كه به زنجيره‌هاي آليفاتيك حاوي‌اتم هاي مانند نيتروژن، اكسيژن، گوگرد و فلزات گوناگون مانند واناديوم، آهن و نيكل متصل هستند تشكيل‌شده است و ازنظر ساختاري در جمع هترواتم ها قرارمي گيرد. ازجمله ويژگي آسفالتين‌ها مي‌توان به گروه‌هاي قطبي و غير قطبي آن‌ها اشاره كرد كه تمايل به تشكيل دانه‌هاي كلوئيدي دارند، به دليل وجود اين گروه‌ها هنگامي‌كه آسفالتين در معرض سطوح معدني يا سطوح مخزن قرار مي‌گيرد سريع جذب‌شده و تشكيل رسوب مي‌دهد. آسفالتين موجود در نفت خام مشكلات زيادي براي توليد، فرآوري و حمل‌ونقل آن ايجاد مي‌كند كه مهم‌ترين آن‌ها آسيب به مخزن، گرفتگي دهانه مخزن و خط لوله، غيرفعال كردن و مسموميت كاتاليست ها است. رسوب آسفالتين به علت اثر بسيار شديد بر قابليت ترشوندگي مخزن موجب كاهش نفوذپذيري و درنتيجه كاهش توليد و افزايش هزينه‌هاي فرآيندي مي‌گردد. به‌طوركلي مشكل رسوب آسفالتين از مخازن نفت تا تجهيزات فرآيندي و پالايش وجود دارد كه باعث زمان توقف طولاني توليد و هزينه‌هاي پاك‌سازي، تعمير و نگهداري مي‌گردد. با توجه به مشكلات ذكرشده بايد اقدام به حذف آسفالتين از منابع نفتي نمود كه راه‌حل‌هاي متعددي براي اين كار پيشنهاد گرديده است كه از بين آن‌ها به بررسي نانو اكسيدهاي فلزي مي‌پردازيم چراكه از بين تمام روش‌هاي مقابله با آسفالتين (SDA، روش اولترافيلتراسيون، راكتوربسترسيال) در دست رس‌ترين، كم‌هزينه‌ترين و كاربردي‌ترين راه‌حل مي‌باشد.
