چکيده
با توجه به سهم مهم حمل‌ونقل در توليد ناخالص ملي كشورها و اهميت روز‌افزون حمل‌ونقل كالا، در كشورهاي توسعه‌يافته و درحال‌توسعه و پيشرفت صنعت همراه با توسعه تجارت بين كشورها و به‌تبع افزايش نياز به جابهجايي كالا در بين كشورها و شهرها، اهميت ناوگان باري در جابهجايي كالا بيش‌ازپيش موردتوجه قرار گرفته است و با تردد ناوگان باري در داخل جاده‌ها و معابر با سطح عملكردي پايين‌تر، موضوع تأمين ايمني حمل‌ونقل كالا در مسيرهاي درون‌شهري و برون‌شهري در داخل كشور اهميت ويژه‌اي مي‌يابد. نقش تخلفات رانندگي در بين رانندگان ناوگان باري در افزايش شمار تصادفات و زيان‌هاي مالي و جاني ناشي از آن انكارناپذير است.
در همين راستا استفاده از يكي از معروف‌ترين ابزارهاي روانشناسي ترافيك، پرسشنامه رفتار رانندگي در بررسي تخلفات رانندگان ناوگان باري از طريق خود اظهاري در مطالعات اين زمينه نقش به سزايي دارد [1]. به اين نكته بايد توجه كرد كه مقياس پرسشنامه رفتار رانندگان، متناسب با رفتار خودروهاي سواري تهيه شده است و از اين جهت راننده‌هاي خودروهاي سنگين داراي رفتاري بسيار متفاوت نسبت به راننده‌هاي خودروهاي سواري هستند، همچنين خودروهاي سنگين به دليل اينكه داراي مكانيسم حركتي متفاوتي هستند، داراي رفتارهاي رانندگي نادرست متفاوتي نسبت به خودروهاي سواري مي‌باشند، اما مشاهده مي‌شود بسياري از شاخص‌هاي مربوط به خودروهاي سواري نظير اينكه، "آيا فراموش كرده‌اند وسيله نقليه خود را در كجا پارك كرده‌اند" در آيتم‌هاي پرسشنامه رفتار رانندگان، استفاده مي‌شود. به همين دليل اين پرسشنامه نياز به تغييراتي جهت استفاده در خصوص خودروهاي سنگين دارد تا بيشتر به تفاوت رفتار رانندگان اين خودروها پرداخته شود [1,3]، كه در اين صورت مطالعات نتايج دقيق‌تري را نيز در بر خواهند داشت.
تردد كاميون‌ها علاوه بر جاده‌ها در مناطق شهري و جاده‌هاي با سطح عملكردي پايين‌تر از نظر ايمني بسيار حائز اهميت هستند و در اين زمينه، دانيل و همكاران در سال 2004، از پايگاه اطلاعاتي تصادفات در نيوجرسي بين سال 1998 تا 2000 به‌منظور دريافت آمار تصادفات در تقاطعات استفاده كرده‌اند و به دنبال فاكتورهايي بودند تا مدل پيش‌بيني تصادفات كاميون‌ها را بسازند با دو رويكرد، رويكرد اول تصادفات در تقاطعات و غير تقاطعات باهم تجميع شد تا يك مدل پيش‌بيني تصادفات به دست بياورند و در رويكرد دوم سه مدل پيش‌بيني تصادفات جداگانه براي تقاطعات، غير تقاطعات و هر دو حالت ساخته شد و به اين نتيجه رسيدند كه تعداد تصادفات مهلك كاميون‌ها در راه‌هاي بين ايالتي بر خلاف تعداد سفرهاي زيادي كه دارند 24 درصد بوده است و 54 درصد از اين تصادفات در بزرگراه‌هايي با دسترسي كنترل نشده و داراي تقاطعات چراغ‌دار روي مي‌دهد (FMCSA2001 ).
