10051

10051

طراحي شبكه اتوبوسراني شهري با تقاضاي متغير

كارشناسي ارشد

عمران گرايش برنامه¬ريزي حمل و نقل

تير 1390

تير 1390

دكتر افشين شريعت مهيمني

چكيده طراحي شبكه اتوبوسراني اولين و مهمترين گام در فرآيند برنامه¬ريزي حمل و نقل همگاني است، كه نسبت به تغييرات تقاضا بسيار حساس مي¬باشد. يكي از خصوصيات مهم تقاضاي حمل و نقل الاستيك بودن تقاضاست، به اين معنا كه تقاضا نسبت به تغييرات سرويس ارائه شده از سوي سيستم حساس بوده و با هر تغيير در ساختار شبكه، تواتر خطوط، نرخ كرايه و به طور كلي مطلوبيت خدمات ارائه شده تقاضا نيز تغيير مي¬كند. علي¬رغم اهميت بسيار بالاي اين مسئله، به دليل پيچيدگي زياد مسئله طراحي شبكه، اغلب از آن صرف نظر شده¬ و تقاضا ثابت فرض شده-است؛ حال آنكه عدم توجه يه اين موضوع سبب مي¬شود تا شبكه تقاضايي را به خود جذب كند كه كمتر و يا بيشتر از تقاضايي باشد كه براي آن طراحي شده¬است، كه اين مسئله منجر به مشكلاتي نظير نارضايتي كاربران، ناكارايي شبكه و در نهايت ضرردهي سيستم مي¬شود. در اين پژوهش ضمن بيان اهميت در نظر گرفتن وابستگي تقاضا به خدمات ارائه شده، روشي ابتكاري براي طراحي شبكه اتوبوسراني شهري ارائه شده است كه علاوه بر در نظر گرفتن تقاضاي الاستيك به عنوان امري انكارناپذير در طراحي شبكه، به دليل برخورداري از سرعت اجراي نسبتا بالا قابليت پياده¬سازي بر روي شبكه¬هاي واقعي بزرگ مقياس را دارا مي¬باشد. الگوريتم پيشنهادي در اين مطالعه، در طي يك چرخه تكراري متشكل از چهار مرحله اصليِ طراحي شبكه خطوط، تخصيص تقاضا، تعيين تواتر خطوط، و تفكيك تقاضا به طراحي شبكه مي¬پردازد و اين چرخه آنقدر ادامه پيدا مي¬كند تا اختلاف تقاضاي اتوبوس بدست آمده در دو مرحله متوالي ناچيز بوده و مسئله همگرا شود. به منظور بررسي عملكرد روش حل پيشنهادي، الگوريتم پياده شده بر روي سه شبكه با ابعاد مختلف اجرا گرديد. نتايج پياده¬سازي نشان دادند كه الگوريتم پيشنهادي اين قابليت را دارد كه ضمن در نظر گرفتن تقاضاي الاستيك در روند طراحي شبكه، بر روي شبكه¬هاي بزرگ به راحتي اجرا شده و در زمان قابل قبولي به نتيجه مطلوب برسد. در نهايت نيز، تحليل حساسيتي بر روي پارامترهاي ورودي مدل صورت گرفت تا بتوان تاثير تغييرات اين مقادير بر روي نتيجه نهايي را بررسي نمود. واژه‌هاي كليدي: حمل و نقل همگاني، طراحي شبكه خطوط، تقاضاي الاستيك، روش ابتكاري