12013

12013

ارزيابي تاب‌آوري شهر در برابر زلزله، نمونه مورد مطالعه: مراكز درماني شهر رفسنجان

كارشناسي ارشد

معماري

تير 1390

تير 1390

دكتر اسمعيل شيعه

دكتر كيومرث حبيبي

چكيده: سوانح طبيعي، به ويژه زلزله همواره جوامع بشري را تهديد نموده و خسارات هنگفت مالي و جاني به جاي گذاشته‌اند. امروزه پايدار سازي شهرها در برابر سوانح و نيز مهار خسارات و تبعات ناشي از آن‌ها، يكي از مهم‌ترين مسائل پيش روي مسئولان شهري است. بسياري از منابع علمي، پايداري شهر را مترادف با "تاب‌آوري شهر در برابر خطرها" دانسته‌اند، بنابراين براي دست‌يابي به شهر پايدار، مي‌بايست ارتقاء تاب‌آوري شهر به خصوص در مورد زيرساخت‌هاي حياتي، مورد توجه ويژه قرار گيرد. از آنجا كه مراكز درماني به عنوان شاخص‌ترين تسهيلات حياتي امدادرسان به شهر، نقش اصلي را در مقابله با خسارات جاني ناشي از سوانح ايفا مي‌نمايند، از اولويت بالاتري براي بررسي و ارتقاء تاب‌آوري برخوردار خواهند بود. عليرغم تأكيد جوامع بين‌المللي بر اهميت اين موضوع، مستندات موجود در اين زمينه محدود بوده و شيوه يا مدل‌هاي قابل توجهي براي ارزيابي تاب‌آوري مراكز درماني شهر در برابر زلزله معرفي نشده است. لذا در اين پژوهش، با هدف دست يابي به اين مهم، تاب‌آوري شهر رفسنجان در برابر خسارات جاني ناشي از زلزله با تأكيد بر سامانه درماني شهر، مورد ارزيابي قرار گرفت. براي انجام اين ارزيابي، ميزان خسارات جاني ناشي از زلزله احتمالي به عنوان "ميزان تقاضا" و قابليت ارائه خدمات درماني به مصدومين سانحه، توسط بيمارستان‌هاي شهر به عنوان "ميزان عرضه" در نظر گرفته شده و پس از محاسبه موارد فوق، با استفاده از مقايسه ميزان تقاضا و ميزان عرضه، نسبت به ارزيابي تاب‌آوري اقدام گرديد. در اين پژوهش پس از انتخاب چهار مورد از شديدترين سناريوهاي محتمل وقوع زلزله در منطقه، با توجه به شرايط بومي و قابليت‌هاي فني نرم افزارها، به منظور تخمين خسارات جاني ناشي از زلزله، اطلاعات كالبدي، جمعيتي و زمين شناختي شهر توسط مدل و نرم افزار QLARM معرفي شده توسط موسسه WAPMERRمورد تجزيه و تحليل قرار گرفت و براي برآورد توانايي بيمارستان‌هاي شهر در ارائه خدمات درماني بستري به مصدومين و مجروحين در مراحل حين و پس از وقوع زلزله، شرايط سازه‌اي، غيرسازه‌اي و عملكردي بيمارستان‌ها به وسيله مدل معرفي شده توسط سازمان بهداشت جهاني تجزيه و تحليل شد. خروجي مدل‌هاي مورد استفاده نشان داد بيمارستان‌هاي شهر در ابعاد غيرسازه‌اي، عملكردي و سازه‌اي در برابر زلزله داراي آسيب‌پذيري بالا بوده، در صورت بروز زلزله‌اي با شدتي در حدود IIX مركالي، در شهر رفسنجان، تعداد مصدومين و مجروحين نيازمند به خدمات بستري بسيار فراتر از توان شهر خواهد بود و شهر با شرايط كنوني در