12064

12064

ارزيابي پايداري اجتماعي محله با تاكيد بر مفهوم سرمايه اجتماعي ﴿مورد مطالعه : محله نظام آباد تهران﴾

كارشناسي ارشد

معماري - برنامه ريزي شهري

تير 1392

تير 1392

دكتر اسماعيل شيعه

چكيده آنچه كه براي به بار نشستن آينده پايدار و يا ايجاد پايداري در وضع موجود ضروري است، همواره در قيد و بند فرهنگ و مسائل اجتماعي هر جامعه مي باشد. در واقع پايداري علاوه بر توجه به مسائل زيست محيطي و اقتصادي به نگاه ويژه به ارزش هاي اجتماعي و نيز احياء باورها، سنت ها و الگوهايي نياز دارد كه ريشه در فرهنگ تاريخي و اجتماعي يك جامعه داشته و منطبق و موافق با تفكر پايداري مي باشد. بنابراين محققان نقش نظام هاي اجتماعي را در نيل به فرايند توسعه و رشد پايدار اجتماعي، به كمك اصل سرمايه هاي اجتماعي و انساني توضيح مي دهند. فضاهاي شهري و محله ها، اساساً براي كاربرد انسان ها و زندگي آن ها ساخته شده اند. هر چند در روزگار معاثر و تحت تاثير جريان مدرن تغييرات زيادي در آنها اتفاق افتاده است. يكي از مهمترين موضوعاتي كه در برنامه ريزي شهري نياز به بازانديشي دارد، محله و پايداري آن در جوامع مختلف مي باشد. در اين راستا مي توان با تاكيد بر بعد اجتماعي به عنوان يكي از مولفه هاي اساسي توسعه پايدار كه از اهداف اصلي آن حفظ سرمايه اجتماعي، انسجام اجتماعي، توجه به نيازهاي متعدد و متنوع ساكنين در حال و آينده، فراهم آوردن شرايط زندگي سالم، ايجاد عدالت اجتماعي و تعهد و احساس مسؤليت در افراد مي باشد را به عنوان راه حلي در برخورد با محله مطرح نمود؛ چرا كه اگر مردم محيطي را متعلق به خود بدانند، در نگهداري آن كوشاتر خواهند بود. پژوهش حاضر وضعيت پايداري اجتماعي محله نظام آباد تهران را با توجه به معيارهاي به دست آمده، ارزيابي مي كند. سعي بر آن بوده تا معيارها حول محور سرمايه هاي اجتماعي محله متمركز شوند. در ابتدا مباني نظري پايداري اجتماعي و محله و سرمايه اجتماعي و معيارها و شاخص هاي هر يك و نيز ديدگاه ها و تجارب خارجي و داخلي بيان شده و با اجماع بر كليه موارد ذكر شده، پژوهش به 4 معيار پيوند همسايگي، مشاركت مدني، رضايت از زندگي و تعلق مكاني در قالب 8 شاخص رسيده است. پژوهش با استفاده از روش مورد پژوهي و با بهره گيري از تكنيك هاي توصيفي– تحليلي، داده هاي به دست آمده را مورد تحليل و بررسي قرار مي دهد. روش گردآوري اطلاعات تركيبي از روش هاي كتابخانه اي به همراه مطالعات ميداني (پرسشنامه) است. در نهايت مطالعات نشان مي دهد كه محله نظام آباد تهران در معيار پيوند همسايگي بالاترين ميزان و در معيار مشاركت مدني پايين ترين نمره را دارد و در مجموع، محله در وضعيت نزديك به متوسط (نمره 2.94 از بازه 1 تا 5) به لحاظ پايداري اجتماعي قرار دارد. واژگان كليدي پايداري اجتماعي، سرمايه اجتماعي، محله، پيوند همسايگي، احساس تعلق، مشاركت، رضايت از زندگي، محله نظام آباد تهران