14957

14957

ارائه راهنماي طراحي شهري در حاشيه رودخانه صوفي چايبه منظور ارتقاء جايگاه رودخانه در سازمان فضايي شهرمراغه

كارشناسي ارشد

طراحي شهري

شهريور ماه 1394

شهريور ماه 1394

دكتر مهران علي الحسابي

معماري و شهرسازي

چكيده سازمان فضايي شهر، استخوان¬بندي، ساختار و ساختمان شهر عباراتي هستند كه معمولاً در ادبيات جاري شهرسازي كشورمان معادل همديگر قرار مي¬گيرند. حال آن¬كه پژوهش¬هاي انجام¬شده حاكي از آن است كه سازمان فضايي شهر مفهومي است پيچيده-تر كه از نظريه سيستم¬ها منتج شده و با شهر به مثابه يك سيستم برخورد مي¬كند كه واجد عناصر و اجزايي است كه علاوه بر تك¬تك اجزا، نحوه ارتباط آن¬ها با يكديگر نيز حائز اهميت مي¬باشد. اجزا و عناصر تشكيل¬دهنده شهرها را مي¬توان به طور كلي در دودسته طبيعي و مصنوع تقسيم¬بندي كرد كه رودخانه¬ها نيز در قسم عناصر طبيعي قرار مي¬گيرند. رودخانه¬¬ها، به عنوان منابع اصلي آب، منشأ اوليه شكل¬گيري بسياري از شهرها بوده كه از همين رو به عنوان يكي از نقاط استراتژيك و حساس شهري به شمار مي¬آيند كه مي¬توانند نقش به¬سزايي در سازمان فضايي شهرها ايفا نمايند. هدف از رساله حاضر، تبيين و مشخص كردن جايگاه رودخانه¬ها به عنوان پيكره¬هاي طبيعي در سازمان فضايي شهرها است كه به طور اخص، رودخانه صوفي¬چاي و شهر مراغه به عنوان نمونه مورد مطالعه بررسي شده¬اند. رساله حاضر، از سنخ پژوهش¬هاي توصيفي-تحليلي است كه هدف از آن كشف چگونگي موضوع يعني كشف مفهوم و ماهيت سازمان فضايي شهرها و شرح و تبيين جايگاه رودخانه¬ها در سازمان فضايي شهرها مي¬باشد. بدين منظور، در آغاز با استناد به منابع كتابخانه¬اي، مفهوم سازمان فضايي شهر مطالعه شده و معيارها و مؤلفه¬هاي سازمان فضايي مطلوب شهري نتيجه¬گيري و تدوين شده است. در ادامه با بررسي مفاهيم مربوط به سواحل، آب¬كنارها و رودخانه¬ها شهري، با بهره¬مندي از منابع مكتوب و پژوهش¬هاي هم¬راستا و با تكيه بر ديدگاه سيستمي، تأثيرات متقابل رودخانه¬ها و شهرها بر يكديگر تدوين شده و پس از مشخص نمودن جايگاه رودخانه¬هاي در سازمان فضايي شهر، جايگاه مطلوب آن¬ها در سازمان فضايي شهرها در قالب معيارها و شخص¬هايي تدوين گشته است. بر اساس نتايج به دست¬آمده، تأثيرات متقابل رودخانه صوفي¬چاي و شهر مراغه بر يكديگر نيز مورد بررسي قرار گرفته و با تكيه بر معيارهاي جايگاه مطلوب رودخانه¬ها در سازمان فضايي شهرها، وضعيت اين رودخانه مورد ارزيابي و سنجش قرار گرفته است. در پايان، مجموعه¬اي از راهكارها و پيشنهادات طراحانه با هدف ارتقاء جايگاه رودخانه صوفي¬چاي در سازمان فضايي شهر مراغه ارائه شده است. در اين راستا، از طريق اعمال چشم¬انداز، ارائه اهداف و راهبردهاي صحيح و نگارش راهنماي طراحي شهري در يك سكانس از حاشيه رودخانه در شهر، اقدام شده است. باشد كه پژوهش حاضر راهگشاي اقدامات لازم براي ارتقاء جايگاه اين رودخانه در سازمان فضايي شهر باشد. واژگان كليدي: سازمان فضايي شهر، رودخانه، صوفي¬چاي، مراغه، راهنماي طراحي شهري.