15109

15109

ارائه مدل رياضي جهت تخمين زمان و هزينه پروژه¬هاي تحقيقاتي تحت شبكه

كارشناسي ارشد

صنايع - گرايش سيستم و بهره وري

پاييز 1394

پاييز 1394

دكتر مهدي حيدري

دكتر سيامك نوري دكتر مرتضي باقرپور

چكيده يكي از مشكلات اصلي در سازمان‌هاي تحقيقاتي پروژه‌ محور برآورد زمان و هزينه پروژه‌ها در مراحل آغازين آن است. به دليل كمبود اطلاعات اوليه و ماهيت تحقيقاتي پروژه‌ها برآورد زمان و هزينه براي اين پروژه‌ها بسيار مشكل است. در متون علمي روش‌هاي مختلفي براي برآورد هزينه در گام‌هاي نخست از اجراي پروژه ارائه شده است. اين روش‌ها به دلايل مختلف از جمله وابستگي زياد به اطلاعات، يا نياز بيش از حد به نظرات خبرگان و نيز در نظر نگرفتن بخش‌هايي از ويژگي‌هاي خاص اين¬گونه از پروژه‌ها براي سازمان‌هاي مذكور قابل بكارگيري نيستند. هدف اين تحقيق ارائه روش و الگوريتمي به منظور زمان¬بندي پروژه‌هاي تحقيقاتي كه از پيچيدگي و عدم قطعيت¬هاي بالايي برخوردارند، مي‌باشد. بدين ترتيب از طريق خروجي اين روش، به تخميني مناسب از متوسط زمان، هزينه و احتمال ختم موفقيت¬آميز پروژه مي¬توان رسيد. بر اين اساس ابتدا ويژگي‌هاي مسأله مدنظر تعيين شده و سپس روش‌هاي موجود به منظور استفاده و يا بهبود براي حل مسأله تعريف شده، مورد بررسي قرار گرفت. بررسي‌ها نشان مي‌دهد كه بهترين روش¬ها، روش‌هاي مبتني بر شبكه با تعريف خاص روي گره¬ها (احتمالي، قطعي و تركيبي) مي¬باشد، كه از منطق فازي براي تخمين زمان و هزينه فعاليت‌ها كه با عدم قطعيت¬ همراه مي¬باشند بهره مي‌گيرند. در پروژه¬هاي پيچيده نظير پروژه¬هاي تحقيقاتي نظامي، تعيين ميزان عدم قطعيت¬ها خود نيز با عدم قطعيت همراه است. لذا ما براي لحاظ نمودن اين عدم قطعيت در تعيين خودِ عدم¬ قطعيت، از مفهوم احتمالات استفاده نموده¬ايم. از طرفي نتيجه بررسي انجام شده نشان دهندۀ اين موضوع است كه روش‌هاي موجود توانايي پوشش كليه اهداف مد نظر را ندارند. براي برخورد با مسأله مورد بررسي، روشي تحليلي مشتمل بر چند مدل رياضي تركيبي فازي- احتمالي با هدف پوشش كليۀ ويژگي‌ها تدوين شده است، كه به اختصار PR-FGERT ناميده مي¬شود. چهارچوب اصلي روش ارائه ‌شده شامل ساده‌سازي شبكه مدل شده براي مسأله مورد بررسي و استفاده از گام‌هايي منظم براي تعيين زمان ختم هر يك از اهداف، هزينه آنها و احتمال موفقيت در رسيدن به هر يك از آنها مي‌باشد. مدل¬هاي ارائه شده شامل: (1) معادل‌سازي شاخه‌هاي موازي و سري با توجه به معاني و مفاهيم گره‌ها؛ (2) معادل‌سازي شاخه‌هاي تأخيري بر اساس متغيرهاي تصادفي؛ (3) معادل‌سازي حلقه‌هاي مختلط و ساده با رويكرد تبديل¬سازي به شاخه¬هاي تأخيري؛ (4) محاسبه پارامترها و اثرات معادل¬سازي¬ها بر روي شاخه¬هاي متأثر از تغييرات و (5) بعد از انجام معادل‌سازي‌ها، شبكه فعاليت¬ها بر اساس الگوريتمي با 10 گام اصلي حل و پارامترهاي "زمان، هزينه، احتمال رخداد و احتمال موفقيت" استخراج مي‌گردند. اعتبارسنجي و كيفيت عملكرد روش‌ پيشنهادي به دو روش؛ (1) حل مسائل واقعي و كاربردي از سازمان هوافضاي ايران همراه با آناليز حساسيت (2) با كمك مثال‌هاي عددي بر گرفته از مقالات موجود ذكر شده در مرور ادبيات تحليل، بررسي و مورد سنجش قرار گرفته است. نتايج نشان دهندة عملكرد مطلوب و واقعي¬تر الگوريتم نسبت به روش‌هاي موجود مي¬باشد. همچنين به¬منظور مدل‌سازي هرچه مناسب‌تر مسأله، چهارچوبي نظام‌مند و مبتني بر روش‌هاي موجود به¬منظور تخمين هر چه دقيق‌تر زمان و هزينه فعاليت‌ها ارائه ‌شده است، تا براي كليه انواع فعاليت‌ها با سطوح مختلف از سطح دسترسي با توجه به ماهيت و داده‌هاي موجود از آن¬ها تخمين زمان و هزينه مناسب صورت گيرد. كلمات كليدي: زمان¬بندي پروژه، سيكل¬هاي برگشتي، مسيرهاي موازي، احتمال موفقيت، احتمال رخداد، عدم قطعيت، شبكه گرت فازي