15606

15606

آينده‌نگاري صنعت مسكن ايران با بهره‌گيري از فنون شناختي

دكتري

مهندسي سيستم‌هاي اقتصادي و اجتماعي

اسفند ماه 1394

اسفند ماه 1394

دكتر محمدعلي شفيعا

دكتر ابراهيم تيموري

صنايع

چكيده آينده‌نگاري به معناي انتخاب آينده مطلوب از ميان آينده‌هاي محتمل است. عوامل مختلفي در شكل‌گيري آينده دخيل هستند كه شناسايي آن‌ها در ذهن و درك چگونگي تأثيرگذاري و تأثيرپذيري آنان بر يكديگر، با به تصوير كشيدن خرد حاصل مي‌شود. ذهن انسان به‌طور ذاتي بازنمايشگر دنيا در قالب نقشه‌هاي شناختي است، لذا ترسيم نقشه‌هاي شناختي و بهره‌مندي از فنون شناختي مي‌تواند بعنوان يكي از ابزارهاي مناسب به‌منظور ترسيم خرد موجود در ذهن خبرگان به هنگام شكل‌گيري شهود و بصيرت به‌كار گرفته شوند. بر اين اساس هدف اين رساله، ارائه چارچوبي براي آينده‌نگاري با تمركز بر نقش فنون شناختي و استفاده از ابزار كارآمد نقشه شناختي فازي (FCM) بنا نهاده شده است.چارچوب پيشنهادي تحقيق از سه مرحلة پيش‌آينده‌نگاري، اصلي و پساآينده‌نگاري تشكيل مي‌شود. اين چارچوب امكان جديدي براي سياستگزاران فراهم مي‌آورد تا با شناسايي مفاهيم متنوع موثر بر موضوع آينده‌نگاري و مدل‌سازي روابط علي ميان آن‌ها در قالب يك نقشه، اثر پويايي سناريوهاي محتمل را اندازه‌گيري نموده و براساس نتايج حاصله و مطلوبيت ذهن خبرگان، اقدام به شناسايي آينده مطلوب نمايد. سپس چارچوب پيشنهادي، در مطالعه واقعي بازار مسكن ايران پياده‌سازي شده و ضمن ارزيابي نتايج آن، مزيت‌هاي بكارگيري آن برجسته شده است. بنابر اعداد و گزارش‌هاي ارائه‌شده، بازار مسكن ايران مشابه ساير كشورها يكي از مهم‌ترين و عمده‌ترين بخش‌هاي اقتصاد كشور است و بنابر دلايل مختلف، مدل‌سازي اين بازار بعنوان يك سيستم سازگار پيچيده با روش‌هاي كمي مرسوم با مشكلاتي مواجه شده و مدل‌سازي اين بازار به يكي از دغدغه‌هاي سياستگزاران تبديل شده است. لذا بر آينده‌نگاري بازار مسكن ايران با استفاده از چارچوب پيشنهادي و با استفاده از از يك رويكرد مبتني بر FCM تمركز شده است و با در نظر گرفتن چهار سناريوي مسكن، ‌اقتصادي، هدفمندي و دولت جديد، تأثير علي آن‌ها بر قيمت مسكن تهران مورد بحث و بررسي قرار گرفت. نتايج تحقيق نشان‌دهندة آن است كه سناريوي مسكن ارجح بوده و مي‌توان براي دستيابي به آن برنامه‌ريزي نمود. واژه‌هاي كليدي:آينده‌نگاري، خرد خبرگان، نقشه‌هاي شناختي فازي، برنامه‌ريزي سناريو، بازار مسكن.