15665

15665

طراحي شهري انسان مدار با رويكرد پياده محوري

كارشناسي ارشد

معماري- طراحي شهري

بهمن 1394

بهمن 1394

دكتر مهران علي الحسابي

چكيده زندگي شهري و حيات جمعي بيش از هر جاي ديگر در قلب خيابان هاي شهر جاري است. خيابان، اين اندامِ حياتي كه چهارسوق هويتي شهر است، مكاني است براي تمامي ساختارهاي تاريخي باارزش، بسترهاي فرهنگيِ اصيل، پويايي و جاذبه اقتصادي كهن، تجليگاه تعاملات اجتماعي و زندگي روزمره، برخورد انديشه هاي مردم تمام شهر و انباشت خاطرات جمعي نسل هاي گوناگون. اين عرصه ي عمومي شهر هرچه بيشتر فضا و بستر خود را در اختيار مردم و آن هم مردم پياده و دوچرخه سوار قرار دهد، دعوت نامه ها براي حضور مردم به دست آن ها رسيده و خيابان ها و شهرهاي ما سرشار از حيات و سرزندگي اجتماعي و اقتصادي شده و به محيطي انساني تبديل مي شوند. به اين ترتيب شهر پياده مدار، به عنوان رويكردي به طراحي شهري انساني، راهكار حل بسياري از مشكلات شهري است به نحوي كه با تكامل تدريجي بخشي از فضاهاي شهري و حركت آنها به سمت پياده محوري و انسان مداري، آن ها به سرعت مزاياي خود را به تمام شهر مي گسترانند و پياده مداري به يك اصل جدي و عملي در نگرش مردم و مسئولين شهري تبديل مي شود. مردم و مسئولين ويژگي پياده مداري را به عنوان يك ارزش افزوده براي هر محيطي مي پذيرند و حتي براي خريد خانه آن را به عنوان يك مزيت براي محيط زندگي و محله خود، برمي شمرند. اين جامعه پياده مدار، انساني و مشوق طبقه خلاق است، ترقي روزافزون دارد و نگاه خود را به آينده موفق و مردم مدارِ شهري دوخته است. خيابان منوچهري تهران با قرارگيري در قلب هويتي اين شهر و ارتباط مستقيم با محور فرهنگي و تاريخي لاله زار ارزش ويژه اي دارد. اين خيابان وزنِ تاريخي خاطره ايِ قابل توجهي داشته و كاربري هاي شاخص آن از قبيل كيف و چرم، عتيقه و صنايع دستي، و لوازم آرايشي، مقياس عملكردي آن را به سطح ملي مي رساند. با توجه به نقش و جايگاه اين خيابان به عنوان يك خيابان خريدِ باارزشِ تاريخي، به نظر اين قلمرو مي تواند، خياباني دوستانه، مردم مدار و راحت براي استفاده همه شهروندان باشد. با اين وجود، امروز نقشِ اين فضا به خياباني عبوري و مواصلاتيِ با حجم بالاي سواره تبديل شده است. اين موضوع كه از تبعات سال ها كج روي و سيرِ در آفاقِ نابخردانه ي مدرنيسم است، در كنار دلالي ارز و عتيقه، بستر نامناسب، ناخوشايند و ناامني را براي مردمان به عنوان انسان هايِ پياده در فضا به وجود آورده است. از پس اين مسائل بخش هايي از فضا خالي از سكنه شده و به دنبال آن فرسودگي كالبدي بر فضا چيره گشته و اين عرصه ي ارزشمند از جانِ شهر را در گذر از دهه هاي اخير به حالِ ناگواري دچار كرده است. پژوهش حاضر از نوع كاربردي بوده و روش مورد استفاده در آن توصيفي و تحليلي است. روند پژوهش به اين ترتيب است كه پس از طرح سوالات پژوهش و بيان مساله در فصل اول، در بابِ دوم ادبيات و مباني نظري پژوهش در سه قسمت كليدي مورد مداقه قرار گرفت. اين سه قسمت عبارتند از: طراحي شهري انسان مدار، رويكرد پياده محوري و بررسي تجارب ايران و جهان. نتايج حاصل از اين مطالعه و سيرِ در ادبيات شهرسازي تا معاصرترينِ آن ها، معيارها و سنجه هاي طراحي شهري انسان مدار با رويكرد پياده محوري در خيابان منوچهري را به دست داد. بابِ سوم در پژوهش حاضر به روش هاي به كار رفته در فرآيند تحقيق پرداخته است. معيارهاي محصولِ فصل دوم به عنوان دستمايه ي پژوهشگر براي سنجش و تحليل وضعِ امروز خيابان منوچهري در فصل چهارم قرار گرفت و پس از يافتنِ مشكلات و محل هاي آن ها، در فصل پاياني از قابِ نگاهِ همين معيارها به طراحي در خيابان منوچهري، خياباني انساني و پياده مدار براي همه شهروندان، پرداخته شد. واژه هاي كليدي: شهر انساني، طراحي شهري انسان مدار، پياده محوري، حيات جمعي، خيابان منوچهري