17332

17332

بررسي تأثير مشاركت مردم در ارتقاي كيفيت زندگي در محله خوب بخت

كارشناسي ارشد

برنامه ريزي شهري

بهمن ماه 1394

دكتر رضا خيرالدين

معماري و شهرسازي

چكيده شهرها به مثابه موجودات زنده اي هستند كه همواره نياز به تجديد حيات دارند. همچون موجودات زنده نيازمند ترميم و بازسازي بافت¬هاي فرسوده¬ي خود و جايگزيني سلول هاي نو با سلول هاي كهنه هستند. بافت¬هاي فرسوده به طور عمده بخش هايي از شهر هستند كه از چرخه تكاملي حيات آن جدا گشته و به شكل كانون مشكلات و نارسايي¬ها درآمده¬اند. طي سال¬هاي متمادي براي برطرف نمودن اين معضلات راهكارهاي بسياري پيش روي مسئولين شهري قرار گرفته است. اما اين رويكردها عمدتا به دليل نگرش هاي صرفاً كالبدي، گرايش هاي صرفاً طراحانه و در نظر نگرفتن خواست ساكنين اين بافت¬ها، عمدتًا با شكست مواجه شده¬اند. با توجه به اينكه نوسازي شهرها در جهت ارتقاء كيفيت زندگي صورت مي گيرد لازم است كليه ابعاد كالبدي و غيركالبدي (اجتماعي، اقتصادي و فرهنگي) شهر مدنظر قرار گرفته شود. از آنجا كه مردم، استفاده كنندگان و ذينفعان اصلي طرح¬هاي شهري هستند، بايد به خواست و نيازهاي آن¬ها در طرح هاي شهري توجه شود تا راه براي تحقق پذيري اين طرح¬ها هموار شود. و اين امر محقّق نخواهدشد مگر اينكه فرآيند با توجيه كامل ومشاركت همه جانبۀ شهروندان ساكن دراين گونه بافت ها و با در نظر گرفتن منافع آنان طراحي و اجرا شود. با توجه به اهميت استفاده از برنامه-ريزي مشاركتي در طرح¬هاي بهسازي و نوسازي و تأثير اجراي اين طرح¬ها در ارتقاء كيفيت¬زندگي ، اين پايان نامه با هدف بررسي تأثير مشاركت در ارتقاء كيفيت زندگي مردم انجام شده است. روش به¬كاررفته در اين پژوهش توصيفي تحليلي مي¬باشد. ابتدا مطالعات اكتشافي به صورت كتابخانه¬اي و بازديد مقدماتي صورت¬گرفته و مطالعه ميداني با استفاده از روش پرسشنامه¬اي انجام شده است. براي تعيين حجم نمونه از فرمول كوكران استفاده شد و 360 نفر به عنوان جامعه آماري نمونه انتخاب شدند. براي تجزيه و تحليل داده¬ها با توجه به ماهيت پژوهش، جهت توصيف سطح معناداري هركدام از داده¬ها و بررسي مطلوبيت و يا عدم مطلوبيت هريك از معيارها¬، از آزمون T تك نمونه اي و براي تعيين ميزان اهميت هر يك از شاخص¬ها از تحليل عاملي استفاده شده است. علي¬رغم ادعاي مجريان طرح بهسازي و نوسازي محله خوببخت مبني بر موفقيت طرح ومشاركت مردم در اجراي آن، نتايج بررسي¬ها نشان داد آنچه در محله خوب بخت اتفاق افتاده است عدم توجه به مردم و خواسته¬هاي آنها است. به طوري كه با تحليل پرسش¬نامه¬هاي مردمي مشاهده شد، اطلاع¬رساني دقيق در محله انجام نشده است كه موجب عدم اعتماد مردم به مجريان طرح طي اجراي آن شده است. در محله خوببخت نه تنها سازوكار بهره گيري از مشاركت مردم به درستي تعريف نشده است بلكه غالبا سازوكار مناسبي براي رسيدگي به اعتراضات نيز پيش¬بيني نشده است. درنتيجه جايگاه مشخصي براي نقش مردم در نظارت بر طرح تعريف نشده و موارد محدود مشاركت مردمي، به اجبار اتفاق افتاده كه در مواردي به درگيري مردم با مسئولان اجراي طرح منجر شده است. از طرف ديگر، عدم همراهي مردم با طرح، باعث نيمه كار رها شدن طرح شده است. كه با توجه به طولاني شدن زمان اجرا و تغيير در قيمت مسكن، برخي از مالكان قديم در حال حاضر مستأجراني هستند كه ديگر قادر به تهيه سر پناه نيستند. آنچه مسلم است اين است كه نه تنها طرح مذكور با مشاركت مردم انجام نشده است بلكه در ارتقاء كيفيت ساكنان محله نيز تأثيري نداشته و گاها باعث تنزل آن نيز شده است. واژه‌هاي كليدي: مشاركت، كيفيت زندگي، طرح بهسازي و نوسازي بافت هاي فرسوده شهري و برنامه ريزي مشاركتي

1396/03/08

1/1/1900 12:00:00 AM