31218

مولفه هاي كالبدي-فضايي مراكز تحقيقاتي علوم و فناوري هاي پيشرفته به منظور ارتقاي كارآيي محققين (نمونه موردي: شهرك فضايي ايران)

دكتري تخصصي

معماري

1393

1403/06/27

دكتر محمد علي خان محمدي

دكتر محسن فيضي

معماري

محيط هاي پژوهشي و آزمايشگاهي محققانِ مراكز تحقيقات پيشرفته در ايران، يا در ساختمان هاي موجود كه به منظور ديگري ساخته شده اند، ايجاد شده است و يا مطابق استانداردهاي عمومي فضاهاي تحقيقاتي برنامه ريزي و طراحي شده اند؛ در حالي كه نيازها و خواسته هاي محققان ما در مراكز علوم و فناوري هاي پيشرفته از جهات مختلف متفاوت است. تحقيقات در اين مراكز ريسك بالاتر و حساسيت بيشتري دارد و مستقيماً با نيازهاي حياتي كشور سروكار دارند، لذا اين موضوع مسئوليت سنگيني براي محقق ايجاد مي كند. برنامه ريزي و طراحي محيط مراكز تحقيقاتي علوم و فناوري هاي پيشرفته مطلوب محققان نبوده است. در نتيجه لازم است مؤلفه هاي ويژه كالبدي- فضايي مراكز تحقيقاتي كه در برنامه ريزي و طراحي فضاها مدنظر قرار مي گيرند؛ براي افزايش رضايت و كارآيي محقق، مورد پژوهش قرار گيرند. اين پژوهش در تلاش است اين مؤلفه ها را شناسايي، اهميت هر مؤلفه را تعيين و كاربست آن را به منظور افزايش رضايت محققين در اين مراكز مبتني بر الزامات موجود تبيين نمايد. روش تحقيق اين رساله تركيبي از روشهاي كيفي و كمي مي باشد كه در چند مرحله انجام شده است. در مرحله اول به بررسي ادبيات موضوع پرداخته شده و شاخص ها و مولفه‌هاي كالبدي -فضايي اين دسته از فضاهاي تحقيقاتي استخراج شده است. در ادامه از طريق مصاحبه با خبرگان شاخص ها و مولفه‌هاي مدل شناسايي و تعيين شدند. سپس پرسشنامه كمي تدوين و جهت اعتباريابي مدل تحقيق در بين خبرگان توزيع شده و داده‌هاي بدست آمده مورد تجزيه و تحليل آماري قرار گرفته است. جامعه آماري تحقيق شامل 231 نفر از خبرگان مراكز علوم و فناوري هاي پيشرفته به ويژه شهرك فضايي ايران هستند. ابزار گردآوري داده‌ها مصاحبه نيمه ساختاريافته و پرسشنامه كمي است كه روايي آن به صورت روايي محتوا و با مراجعه به نظر 5 نفر از خبرگان و اساتيد فن بررسي و تاييد گرديد. پايايي پرسشنامه نيز با استفاده از آزمون آلفاي كرونباخ بررسي شد كه نتايج نشان مي دهد ضريب آلفا بيشتر از مقدار ملاك 7/0 است؛ لذا پرسشنامه از پايايي مناسب برخوردار است. تجزيه و تحليل داده ها با استفاده از روش معادلات ساختاري و با نرم‌افزار SMARTPLS انجام شده است. نتايج پژوهش نشان مي‌دهد كه عوامل و مولفه‌هاي كالبدي-فضايي و محيطي بر رضايت و كارايي محققين تاثيرگذار هستند. در اين تحقيق 15 مولفه به عنوان مولفه‌هاي كالبدي- فضايي تاثيرگذار بر كارايي محققين در مراكز علوم و فناوري هاي پيشرفته شناسايي شد. همچنين 9 عامل نيز به عنوان مولفه هاي محيطي تاثيرگذار بر كارايي محققين در مراكز علوم و فناوري هاي پيشرفته شناسايي و اولويت بندي و تبيين شد.

1403/07/03

Improving the efficiency of researchers in advanced science and technology centers based on architectural design

1/1/1900 12:00:00 AM

The research and laboratory spaces for the researchers of the advanced research centers in Iran have been located in the buildings that were built for another purposes, or have been planned and designed according general standards of the research spaces, whereas the requirements and necessities of our researchers in advanced science and technology centers are different greatly. Researches in these centers have higher risk and more sensitivity and directly deal with the basic requirements of our country. So, the researcher of this thesis has felt really responsible about this issue. The planning and design of the environment of research centers of science and advanced technologies have not been suitable for researchers. So, it is important that special physical-spatial components of research centers that are considered in the planning and design of spaces to be reviewed so that increasing the satisfaction and efficiency of the researchers in our country. In this research, an attempt is made to identify these components, determine the importance of each component and explain and prioritize it in order to improve the efficiency of researchers in these centers. The research method is a mixed method approach (combination of qualitative and quantitative methods) that was carried out in several stages. In the first stage, the subject's concepts have been studied and in the next stages, the indicators and physical-spatial components of this category of research spaces have been extracted. Then, through interviews with experts, the indicators and components of the model were identified and determined. Then, a quantitative questionnaire was compiled and distributed among the experts to validate the research model, and the obtained data was analyzed statistically. The statistical population of the research includes 231 experts from advanced science and technology institutes, especially Iran's Space City. The data collection tool is a semi-structured interview and a quantitative questionnaire, the validity of which was checked and confirmed by referring to the opinion of 5 experts and technical professors. The reliability of the questionnaire was also checked using Cronbach's alpha and the results show that the alpha coefficient is higher than the criterion value of 0.7; Therefore, the questionnaire has adequate reliability. Data analysis was done using structural equation method and SMARTPLS software. The results show that physical-spatial and environmental factors and components have an effect on researchers' satisfaction and efficiency. In this research, 15 components were identified as physical-spatial components affecting the efficiency of researchers in advanced science and technology centers. Also, nine factors were identified, prioritized and explained as environmental components affecting the efficiency of researchers in advanced science and technology centers.

كارآيي , مولفه‌هاي كالبدي- فضايي , محققين , مراكز تحقيقاتي علوم و فناوري هاي پيشرفته

efficiency , physical-spatial components , researchers , Advanced science and technology research centers

Seyed Mohsen Ghandi

Dr. Mohammad Ali Khanmohammadi