31940

طراحي مسكن در سكونتگاه غيررسمي كوثر شهر ساوه با رويكرد ارتقا كيفي آن

كارشناسي ارشد

معماري-مسكن

1400

1403/7/30

سيد عباس اقا يزدانفر

ندا صحراگردمنفرد

معماري و شهرسازي

اسكان غيررسمي به عنوان يك چالش عمده اجتماعي، اقتصادي و سياسي، در اكثر شهرها نمود عيني يافته است. ساكنين اين مناطق از وضعيت مطلوبي براي زندگي برخوردار نيستند و همواره چالش هاي مختلفي پيش روي آنان است. لذا، توجه به آن يك ضرورت اساسي محسوب ميشود. يكي از معضلات اصلي در شهر ساوه نيز مسئله حاشيه نشيني و سكونتگاه هاي غيررسمي است. لذا پژوهش حاضر بر آن است تا به بررسي مشكلات محله پشت اداره برق(كوثر) شهر ساوه به عنوان يك سكونتگاه غيررسمي بپردازد و بررسي كند ساكنين تا چه ميزان از شرايط زندگي و مسكن خود رضايت دارند. اين پژوهش از نظر هدف كاربردي و به لحاظ روش تركيبي است. با مراجعه به منابع معتبر كتابخانه اي و اسنادي به مرور مقالات مختلفي كه در زمينه رضايتمندي ساكنان سكونتگاه هاي غيررسمي وجود داشت پرداخته شد. سپس با استفاده از تحليل داده بنياد و نرم افزار maxqda به مطالعه محدوده مورد نظر پرداخته شد. درنهايت جدولي بر مبناي تحليل داده بنياد و ادبيات موضوع تدوين شد كه مبناي پرسش هاي پرسشنامه قرار گرفت. در مرحله بعد روش پژوهش كمي بوده و در انجام آن از روش پيمايشي استفاده شده است. روايي پرسشنامه‌ها با استفاده از روايي صوري و محتوايي صورت گرفته است.. پايايي پرسشنامه‌ها نيز از طريق آزمون آلفاي كرونباخ (0.87) تاييد شد. جامعه هدف 127 نفر از كليه ساكنان محله غير رسمي پشت اداره برق (كوثر) شهر ساوه است. سپس با استفاده از ازمون همبستگي در محيط نرم افزاري spss ميزان ارتباط بين مولفه هاي كيفيت زندگي با هم شناسايي شده و چرايي ارتباط آن ها تحليل شد. "رضايت از شغل" و "رضايت از درامد" و "كيفيت مصالح" و "استحكم بنا و ايمني واحد مسكوني" مولفه هايي هستند كه دو به دو داراي بيشترين ارتباط با يكديگر بودند. سپس براي سنجش اينكه ميزان رضايت در كدام مولفه ها كمتر و در كدام مولفه ها بيشتر بوده است، از جدول(Ranks) حاصل از ازمون فريدمن استفاده شد كه بيشترين نارضايتي مربوط به بعد حقوقي(به دليل مشكلات مالكيت زمين و عدم صدور جواز توسط شهرداري) و كمترين نارضايتي مربوط به بعد اجتماعي(به دليل ساختار قومي-محله اي و ارتباط نزديك ساكنين با هم) مي باشد. افزايش تعداد اتاق ها با توجه به بعد خانوار و امكان توسعه واحد مسكوني، ساخت ساده تر با طراحي نماي مقرون به صرفه و مصالح ساده تر مانند آجر و بلوك سيماني، تكميل احداث پارك و زمين ورزشي در غرب محله توسط شهرداري و ايجاد فضاهايي به عنوان مراكز واحدهاي همسايگي جهت ارتقاي تعاملات اجتماعي از جمله مهمترين راهكارهاي ارائه شده در اين پژوهش مي باشند.

1403/10/30

Housing Design in the Informal Settlement of Kosar, Saveh City, with a Focus on Quality Improvement

10/21/2025 12:00:00 AM

Informal housing has manifested as a significant social, economic, and political challenge in most cities. Residents of these areas do not enjoy favorable living conditions and constantly face various challenges. Therefore, addressing this issue is considered a fundamental necessity. One of the main problems in the city of Saveh is the issue of marginalization and informal settlements. Thus, this study aims to examine the problems of the neighborhood behind the electricity department (Kowsar) in Saveh as an informal settlement and investigate the extent to which residents are satisfied with their living conditions and housing. This research is applied in terms of its objectives and employs a mixed-methods approach. By referring to credible library and documentary sources, various articles related to resident satisfaction in informal settlements were reviewed. Subsequently, data was analyzed using grounded theory and MAXQDA software to study the area of interest. Finally, a table was developed based on grounded theory analysis and relevant literature, which served as the basis for the questionnaire questions. In the next phase, a quantitative research method was employed, using a survey approach. The validity of the questionnaires was established through content and face validity, while reliability was confirmed via Cronbach's alpha test (0.87). The statistical population of the research consists of 127 individuals from all residents of the informal neighborhood behind the electricity department (Kowsar) in Saveh. Then, using correlation tests in the SPSS software environment, the relationships between quality of life components were identified and analyzed. "Job satisfaction," "income satisfaction," "quality of materials," and "structural integrity and safety of housing units" were found to have the highest correlations with each other. To measure which components had lower or higher satisfaction levels, the ranks table from the Friedman test was utilized. The greatest dissatisfaction was related to legal aspects (due to land ownership issues and lack of permits issued by the municipality), while the least dissatisfaction was associated with social aspects (due to ethnic-community structures and close relationships among residents). Increasing the number of rooms according to household size and the possibility of expanding housing units, simpler construction with cost-effective designs and simpler materials such as bricks and concrete blocks, completing the construction of parks and sports fields in the western part of the neighborhood by the municipality, and creating spaces as neighborhood unit centers to enhance social interactions are among the most important solutions proposed in this research.

حاشيه نشيني , سكونتگاه غيررسمي , رضايت از زندگي , ساوه

Informal Settlement , Informal Housing , Life Satisfaction , Saveh

fatemeh alimohammadi

Seyed Abass Yazdanfar and neda sahragard monfared