4512

4512

ارائه يك مدل براي استقرار نظام مديريت كيفيت فراگير در موسسات آموزشي

كارشناسي ارشد

صنايع - مديريت سيستم و بهره وري

اسفند 1383

1383

04

مدتهاست كه كيفيت بعنوان جزء لاينفك محصول و خدمات شناخته شده و خط مشيهاي آن نقش اساسي را در تحول و نو آوري سازمانها ايفا مي نمايند، امروزه ديگر پرداختن به مقوله كيفيت يك مزيت رقابتي نيست بلكه پاسخگويي به يك نياز حياتي است ، افزايش آگاهي مردم، لزوم نو آوري در محصول، جهاني شدن كسب و كار، گسترش بازار رقابت و رشد فزاينده نيازهاي جامعه از جمله عواملي است كه عرصه را بر مديران و مجريان شركتهاي توليدي و خدماتي تنگ نموده و آنان را ناگزير به بهره گيري از رهنمودهاي" مديريت كيفيت فراگير" نموده است ؛ موسسات آموزش عالي نيز تحت فشار رواني عظيم ناشي از پيامد هاي جهاني شدن و تبعات آن ، ملزم به بهره گيري از مدلهاي كيفيت در بازارهاي فزاينده رقابت جهاني مي باشند. بر همين اساس، دانشگاهها و موسسات آموزش عالي معتبر در جهان با بكار گيري مدلهاي كيفيت و رويه هاي خود ارزيابي بنيادي تلاش عمده اي را در جهت حفظ و بقاي خود در مقابله با اين بحران بازدارنده آغاز نموده اند. در ايالات متحده آمريكا جايزه ملي كيفيت "مالكولم بالدريج" و در انگلستان "بنياد اروپايي مديريت كيفيت" بعنوان معيارهاي ارزيابي و اطمينان از فرايند بهبود مستمر كيفيت در موسسات آموزش عالي بكار گرفته شده است. دانشگاهها و موسسات آموزش عالي در ايران نيز از اين قاعده مستثني نبوده و مي بايست هر چه سريعتر خود را با اين موج هماهنگ سازند. گر چه تضمين كيفيت در آموزش عالي ايران مقوله چندان جديدي نيست ليكن تعداد معدودي از دانشگاههاي كشور تا كنون به اين مهم به طور اصولي پرداخته اند كه اين تلاشها نيز عمدتا فاقد تشكل و قالب منسجم و از پيش تدوين شده اي بوده و يا دست كم حول محورهاي محدودي تاكيد داشته اند. شايد اولين گام در اين راه تدوين كميته ملي بهبود كيفيت در آموزش عالي باشد كه متولي طرح و استقرار نظام مديريت كيفيت فراگير در آموزش عالي و ناظر بر عملكرد كميته هاي بهبود كيفيت مستقر در دانشگاهها باشد. هدف اصلي از انجام اين تحقيق تجزيه و تحليل متدولوژي، ساختار و تجربيات حاصل از بكارگيري رويكرد مديريت كيفيت فراگير در مقوله توليد و تجارت و ايجاد الگويي جامع و مناسب براي آموزش و فعاليتهاي آموزشي با تكيه بر شاخصهاي اصلي و تاثير گذار در دانشگاهها و مراكز آموزش عالي است، بر همين اساس در اين پايان نامه، ابتدا تلاش گرديده است تا با بررسي ساختار و ويژگيهاي نظام مديريت كيفيت فراگير در سيستمهاي توليدي و مقايسه شباهتها و تفاوتهاي آن با سيستمهاي آموزشي، تعريف صحيحي از مفاهيم پايه و شاخصهاي اثربخش درنظام مديريت كيفيت فراگير براي سيستمهاي آموزشي بعمل آيد. در همين راستا مدلي مبتني بر ساختار پايه فرضيه مديريت كيفيت فراگير در نظامهاي آموزشي مطرح و مورد تجزيه و تحليل قرار گرفته است. در ادامه با توجه به رويكرد و گرايش جوامع بين المللي به سمت بهره گيري از مدل هاي تعالي سازماني، بعنوان ابزارهايي براي سنجش ميزان استقرار سيستم هاي مديريتي و بالاخص مديريت كيفيت فراگير، نگارنده اين پايان نامه تلاش نموده است تا با تركيب و تلفيق مدلهاي كيفيت موجود، يك چهار چوب مدون و منسجم براي ايجاد بهبود مستمر كيفيت در موسسات آموزش عالي ارائه نمايد. به عبارتي ديگر در اين تحقيق ساختار تئوريكي و كاربرد مدلهاي كيفيت، در جهت اطمينان از بهبود مستمر در موسسات آموزش عالي ايران مورد بررسي قرار مي گيرد. دستاورد هاي اين تحقيق با الهام از مباني TQM و با تلفيق مدلهاي جايزه كيفيت مالكولم بالدريج ايالات متحده و بنياد اروپايي مديريت كيفيت و مدل تعالي آفريقاي جنوبي تدوين گرديده است. در تهيه الگوي تعالي براي اين بخش با توجه به ويژگيهاي خاص منطقه اي و سياستهاي كلان دولت، سعي گرديده با الهام از مدلهاي رايج در ساير جوامع و تطابق آن با آرمانها و محدوديت هاي بومي و ملي منطقه اي، مناسب ترين الگو براي اطمينان از بهبود مستمر آموزش عالي در ايران تدوين و ارائه گردد. در واقع در انجام اين تحقيق فرض شده است كه هيچ مدل كيفيتي به تنهايي قادر به پوشش تمام نيازهاي بخش آموزش عالي ايران براي تضمين بهبود مستمر در آن نمي باشد، بنابراين در اين پايان نامه: 1. از تجارب حاصل از استقرار مدلهاي كيفيت در بخش آموزش عالي ساير كشورها بخصوص ايالت متحده آمريكا ، انگلستان و آفريقاي جنوبي بهره گرفته شده است. 2. مولفه هاي اصلي كيفيت در موسسات آموزش عالي مطرح و با توجه ويژگيهاي خاص آموزش عالي در ايران اصلاح گرديده است. 3. آخرين دستاوردهاي بين المللي در خصوص بهبود كيفيت، توسعه نو آوري و كارآفرين كردن بخش آموزش عالي لحاظ گرديده است. به منظور اثبات اعتبار و روايي تحقيق مدل پيشنهادي به دليل سكونت نگارنده در كرمانشاه در سطح مراكز آموزش عالي اين شهر مورد آزمون قرار گرفته، كه نتايج حاصله بيانگر مطلوبيت مدل مي باشند.