6472

6472

شناسه هاي فرم – پايه در پروژه هاي شهرسازي ايرا ن تتادستتست

كارشناسي ارشد

معماري و شهرسازي

تابستان89

تابستان89

دكتر مصطفي بهزادفر

دكتر عبدالهادي دانشپور

به زعم ادموند بيكن، "تصميمات مردم شكل شهر را ميسازد . . ."، اين تصميمات توسط ابزار ضوابط و مقررات شهرسازي، به شكل و بستر شهر انتقال مييابند. در گذر تاريخ، بعد ماهوي طراحي شهري و به طور كل، طرح هاي توسعه شهري، در مسير تكامل واقع شده ولي با اين وجود، بعد رويه اي از طي اين مسير بازمانده است.ارزيابي دلايل عدم تحقق طرح هاي توسعه شهري ، گوياي اين ضعف عمده ميباشد. بعد رويهاي، به عنوان مسير و بستر تحقق طرح هاي توسعه شهري، از ابزارهاي متنوعي جهت دستيابي به اهداف مطروحه در طرح هاي توسعه، بهره ميجويد. ضوابط و مقررات شهرسازي، به عنوان نمونهاي از اين جعبه ابزار، هدف پژوهش حاضر مي باشد. ارزيابي نتايج كالبدي ضوابط و مقررات شهرسازي مورد عمل و مرسوم نظام شهرسازي ايران، گوياي ناتواني بيشتر اين ابزار در شرايط ايران ميباشد. بخشي از اين ناتواني مربوط به تبيين نامناسب جايگاه ضوابط و مقررات شهرسازي در نظام هدايت و كنترل، و بخشي ديگر معطوف به ضعف اين ابزار به لحاظ بعد ماهوي و از طرف ديگر مربوط به عدم وجود فرآيندي منسجم و تعريف شده در جهت تدوين ضوابط ميباشد. با وجود ضعف نسبي شرايط ايران به لحاظ تكامل ابزار ضوابط و مقررات شهرسازي، در شرايط جهاني، اين ابزار، مسير تحول خود را در جهت تكامل طي ميكند. پژوهش حاضر با ارزيابي روند تغيير گونههاي ضوابط و مقررات شهرسازي در سير جهاني در تطابق با نقاط عطف دگرگوني حرفه/دانش شهرسازي و طراحي شهري، مشخص ميسازد كه با وجود، تكامل نسبي رويكردهاي معطوف به شهر و تهيه طرحهاي توسعه شهري، آخرين گونه از ضوابط و مقررات شهرسازي، تحت عنوان شناسههاي فرم -پايه، به عنوان تكامل يافته ترين گونه از ضوابط و مقررات، در حال حاضر، در انتهاي مسير تحول گونه هاي ضوابط و مقررات شهرسازي، واقع است. اين پايان نامه سعي دارد تا با معرفي شناسههاي فرم-پايه به عنوان گونه متكامل ضوابط و مقررات شهرسازي و در عين حال ارزيابي اين گونه در پاسخ به پارادايم هاي رويكرد نوين مطرح به طرح هاي توسعه شهري – رويكرد ساختاري -راهبردي – از اين ابزار در جهت پوشش خلاء هاي مرتبط ناشي از ضعف بعد ماهوي و فرآيند تدوين ضوابط و مقررات شهرسازي ايران، بپردازد. به عبارت ديگر ، مقصود اين پژوهش، القا ء مفهوم ضابطه به عنوان مفهومي ژرف و همگام با طرح ميباشد. در اين پايان نامه، ضوابط به عنوان هدف پژوهش – و نه ابزار – مورد توجه قرار ميگيرد و نحوه تدوين آن در غالب رويكرد شناسههاي فرم - پايه، مشخص ميشود. در نهايت، به عنوان پيش زمينهاي جهت تدوين ضوابط و مقررات شهرسازي، در مسير تدوين طرح هاي توسعه شهري، با رويكرد مذكور، سند راهنماي عامي ارائه ميشود.