7765

7765

"طراحي شهري انسانمدار؛ با رويكرد توسعه زيرسطحي شهري"(نمونهموردي: محدوده ميدان قدس تا ميدان تجريش تهران

كارشناسي ارشد

معماري

بهمن 1389

بهمن 1389

دكتر علي الحسابي

چكيده: فضاهاي زيرسطحي شهري ميتوانند در تضعيف يا تقويت انسانمداري شهرها نقش موثري ايفا نمايند. استفاده از فضاهاي زيرسطحي در گذشته بدلايل امنيتي، اقليمي و اعتقادي بوده است و در دوران معاصر احداث و ساخت اين فضاها در ابعاد حملونقلي، فضايي، زيستمحيطي؛ نگرشي نوين در توسعه شهري در جهان و بويژه ايران مي- باشد. مطالعه سوابق موضوع نشان ميدهد كه اما امروزه با ظهور ماشينيسم و تحولات دوران مدرن ، استفاده از اين فضاها عمدتا بدليل توسعه زيرساختهاي شهري، شرايط نامساعد اقليمي، توسعه و يا حل مسائل حملونقل شهري، جبران كمبود فضا، كاهش آلودگيهاي زيستمحيطي، تقويت ايمني و امنيت و بعنوان نگرشي جديد در حل مسائل و رفع نيازهاي شهري ميباشد. توسعه زيرسطحي شهري ميتواند يكي از رويكردهاي نوين طراحيشهري براي حل مسائل ، پايداري و انسانمدار شهرهاي بزرگ و مراكز شهري داراي مسائل خاص، بويژه از نوع ترافيكي و كمبود فضاهاي باز، سبز و خدماتي باشد. در رويكرد حاضر، توسعه زيرسطحي شامل فضاهاي زيرسطحي شهري و غير آن براي استفاده و حضور مستقيم انسان و يا توسعه زيرساختها از تاسيسات زيربنايي مانند شبكه انتقال آب و فاضلاب و تصفيه خانهها گرفته تا زيرگذرهاي سواره، انبارها، پاركينگها ميباشد. در اين رويكرد، كيفيتهاي طراحيشهري انسانمدار در برنامهريزي و طراحي فضاهاي زيرسطحي بكارگرفته ميشود. همچنين فضاهاي زيرسطحي ميتواند محمل تهديدها و آسيبهايي در تمامي ابعاد طراحي شهري بويژه امنيتي، كارايي، هويتي، زيستمحيطي، انسجام اجتماعي باشد. رويكرد توسعه زيرسطحي ميتواند با ساير رويكردهاي توسعهشهري از قبيل توسعه مبتني بر حملونقل عمومي، توسعه ميانافزاي شهري ، توسعه شهري با انگاره شهر فشرده و توسعه شهري مبتني بر الگوهاي بومي و سنتي طراحي شهري ايراني تلفيق شده و براي انسانمداري و ارتقاي كيفيات محيطي بكار گرفته شوند. در اين پاياننامه بعد از بررسي و تحليل علل، انواع و سوابق استفاده از سطوح زيرين شهري در جهان و ايران پرداخته شده و بعنوان موردي محدوده ميدان قدس تا ميدان تجريش تهران بطور دقيقتر مطالعه شده است. در مركز تجريش؛ مشكلات حملونقلي، سرماي هوا در فصول سرد، اشباع شدن فضا، ويژگيهاي ممتاز طبيعي، تاريخي و فرهنگي محدوده را با مساله مواجه نموده است. در ادامه با بكارگيري كيفيتهاي طراحيشهري انسان- مدار ، گزينههاي توسعه زيرسطحي محدوده از مداخله حداقلي تا مداخله حداكثري ارائه، ارزيابي و گزينه برتر انتخاب و در نهايت چارچوب و راهنماي طراحيشهري فضاهاي زيرسطحي با تاكيد بر مطالعه موردي ارائه شده است. واژههاي كليدي: طراحي شهري، توسعه زيرسطحي، فضاهاي زيرسطحي، تجريش.